Klassieke bundel behoudt zijn glans

Zijn eerste boek, de verhalenbundel Dubliners was klaar in 1906. Toch volgde toen eerst nog een martelgang die bijna acht jaar zou duren vooraleer het uiteindelijk werd uitgegeven. Hierdoor greep de Ierse auteur James Joyce (1882-1941) nog zijn kans om De Doden aan zijn boek toe te voegen, het laatste en tevens langste korte verhaal van zijn debuut. Ruim 110 jaar later verschijnt een nieuwe Nederlandse vertaling onder de titel Dublinezen. De auteur werd later literair onsterfelijk met zijn meesterwerk Ulysses. Dit magistrale epos uit de vorige eeuw is echter ontstaan vanuit de harde kern die Dubliners betekende voor het hele oeuvre van Joyce. Wat oorspronkelijk Dubliners heette, wordt nu omgetoverd tot Dublinezen.

“Haar haar, laag over de bovenkant van haar oren getrokken, was grijs; en grijs was ook, met donkerder schaduwen, haar grote weke gezicht. Hoewel ze fors gebouwd was en recht stond, wekten haar trage ogen en wijkende lippen de indruk dat zij een vrouw was die niet wist waar ze was of waar ze heen ging. Tante Kate was vitaler. Haar gezicht, gezonder dan dat van haar zuster, was een en al rimpels en vouwen als een verschrompelde appel en haar haar, op net zo’n ouderwetse manier gevlochten, had zijn rijpe notenkleur niet verloren.” James Joyce was een meester in het herhalen van woorden; dit citaat is daar een representatief voorbeeld van. Toch ervaar je dit als lezer echter niet als een storende factor. Geen hoogdravende taal in deze verhalenbundel; de juiste sfeer weet Joyce evenwel als geen ander te scheppen.

In vijftien korte en plotloze verhalen schetst hij het leven van de toenmalige Ierse bevolking en die van Dublin in het bijzonder. Hij geeft de lezer een inkijk in de ziel van de lokale bewoners in het begin van de twintigste eeuw. Een jonge James Joyce schetst de verlamde levens van deze mensen. In de eerste drie verhaaltjes zijn de hoofdrollen weggelegd voor kinderen, nadien evolueren de karakters meer naar oudere, zeg maar mensen op rijpere leeftijd en met een rijke levenservaring. In hoofdzaak staan de karaktereigenschappen van al deze personen centraal en gaat het niet echt over de inwoners zelf van deze Ierse stad. Het slotverhaal De doden is veruit het mooiste uit de bundel; het kreeg in 1987 een prachtige verfilming met The Dead door John Huston. Het boek eindigt met een uitvoerig en gedetailleerd nawoord en zelfs een verantwoording van Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes, de vertalers. Subliem vertaalwerk trouwens van beide heren!

Dit boek werd ooit beschouwd als uiterst precair en aanvechtbaar. Toch mooi dat het vandaag nog steeds fier overeind kan staan. Dublinezen is een tijdloze verhalenroman die zijn glans nog lang niet heeft verloren.