Een non-stop peepshow

Een provocatieve, opzienbarende roman die tevens behoorlijk dubieus blijkt. De Amerikaanse literaire journalist Gay Talese (1932) schreef met Het voyeursmotel een verhaal dat niet door iedereen wordt gewaardeerd of geloofd. Talese was een van de sleutelfiguren van het New Journalism, een inventieve vorm van het schrijven van non-fictie rond de jaren 1960. Tuimelt deze ervaren schrijver met dit boek dan ook van zijn voetstuk? Zo’n vaart zal het wellicht niet lopen.

Gerald Foos, die decennialang de gasten begluurde in zijn motel, ontmoette op zijn verzoek journalist Gay Talese in 1980. Foos beweerde een pionier te zijn in het onderzoek naar het seksuele gedrag van mensen; ook zou hij beschikken over bijzonder interessante informatie. Dit wekte toch wel de nodige interesse op bij Talese. Het resultaat van hun langdurige ontmoetingen en contacten was de publicatie van een rapport in 2013. Foos wilde lange tijd niet uit de anonimiteit treden; Talese had tot dan een overeenkomst om alles geheim te houden. Het rapport werd nadien in romanvorm gegoten.

In het allereerste hoofdstuk verklaart Foos waarom hij als een onvervalste voyeur door ventilatieroosters zijn klanten bespioneerde, begluurde tijdens hun seksuele activiteiten. De volgende vragen rijzen al snel: Is die Foos wel geloofwaardig? Wat wordt verbloemd, wat wordt verzwegen? Bindt de schrijver zijn lot aan dat van Gerald Foos? Intussen zijn evenwel de filmrechten verkocht aan Stephen Spielberg. Hij zal ongetwijfeld van deze film een kassucces maken!

'Hij opende de onderste lade van zijn bureau en haalde er een kartonnen doos uit met een stapel met de hand beschreven bladen uit van ruim tien centimeter dik. De geel belijnde bladen waren afkomstig uit notitieblokken van ongeveer twintig bij dertig centimeter, en hoewel ze dicht beschreven waren had Foos zo’n goed handschrift dat het geheel goed leesbaar was. Ik leunde over het bureau om het manuscript te bekijken en zag de titel op het omslag: Dagboek van een voyeur.'

Positief? Zeer zeker de schrijfstijl die garant staat voor een vlotte leesbeurt. In de diepte is dit echter een teleurstellende roman. Deze geromantiseerde reportage bevat een non-fictie verhaal, of is het toch vooral fictie omdat blijkbaar een aantal feiten niet correct zouden zijn?  Pagina’s lang worden vooral de seksuele activiteiten van de motelgasten beschreven. Het geheel is voorspelbaar, eerder saai en vooral zonder enige diepgang. De Big Brother maatschappij is heel dichtbij, waarin nog weinig of geen sprake is van enige vorm van ethiek of privacy. Talese brengt met dit boek zijn opgebouwde reputatie in gevaar en transformeert zijn lezers in gluurders.

Het verhaal zou tevens niet helemaal overeenstemmen met de realiteit. Zeker de periode tussen 1980 en 1988 zou niet overeenkomen met de echte feiten. Zo bezat Foos gedurende deze periode het motel niet. Talese heeft aanvankelijk afstand genomen van zijn roman; om dit nadien te herroepen en opnieuw achter Het voyeursmotel te gaan staan. Na het lezen blijft de lezer achter met een aantal vragen die niet wordt beantwoord. Wie manipuleert en verdraait de realiteit? Waarom heeft Talese deze voyeur jarenlang ongestoord zijn gang laten gaan? Waarom werd de politie niet ingeschakeld? Deze roman is niet echt fascinerend of intrigerend, hij leest gewoonweg erg vlot. Het voyeursmotel is een non-stop peepshow, gespreid over een aantal decades.

Hopelijk verliest deze ervaren literaire journalist niet te veel van zijn eerder welverdiende pluimen. Hij zal het wellicht betreuren dat hij dit boek ooit heeft geschreven.