Dystopie met hardvochtige positivo als protagonist

Bennie heeft steeds maar pech; het lot is hem echt niet goedgezind. Hij is alcoholist, heeft geen baan meer; toch is hij een eeuwige optimist die leeft in een allesbehalve aantrekkelijke maatschappij. De bijzonder grote contrasten tussen de rijken en de armen worden scherp afgeschilderd; net zoals de kleur zwart staat tegenover wit. In haar vierde roman In alle steden (Als koningen en honden) schetst Aukelien Weverling (1977) geen oogverblindend toekomstbeeld. In haar dystopie poot ze haar hoofdrolspeler Bennie neer in een niet expliciet genoemde stad, ergens in de toekomst. De verschillende lagen van de bevolking wonen separaat in wijken, netjes ingedeeld per klasse. Bennie, uit de F-wijk – veel dieper kun je al niet meer wegzakken – slaagt er echter mooi in, op te klimmen naar een hoger niveau. Hij schopt het tot wijk C. Totdat hij naar beneden tuimelt, om zich meteen weer te herpakken. Halsstarrig blijft hij hopen op een rianter leven.

“Wie met pek omgaat, raakt ermee besmet was de filosofie waarmee ik aan mijn dagtochten begon door de betere wijken, lange wandelingen die het zuur in je benen joegen naar plekken waar kreukvrije pakken achter glanzende ruiten hingen te wachten tot ze in een hoes met een rits de winkel uit gedragen werden. In die pakken zaten sensoren genaaid waarmee ze je hartje in de gaten hielden en elke onregelmatigheid registreerden.”

Weverling doet het dan wel op een luchtige en vaak ook humoristische wijze, toch tekent ze een huiveringwekkende samenleving uit, waarin je als individu constant wordt gevolgd door Vadertje Staat. Op digitale wijze, welteverstaan. Actuele tendensen uit onze huidige maatschappij muteert ze naar haar hypothetisch toekomstbeeld. Niet alleen de sociale media, de klimaatwijziging en het vluchtelingenprobleem komen aan bod. Ze waarschuwt vooral voor het wegvallen van enige vorm van persoonlijke bewegingsvrijheid. Tevens steekt ze fel een waarschuwende vinger uit naar de overheid, die als een geroutineerde Big Brother iedereen permanent begluurt en controleert.

Met Bennie als verteller heeft de schrijfster een gewillig slachtoffer uitgekozen. Het hoofdpersonage hanteert een opvallende en eigentijdse taal. Die wordt door Aukelien Weverling knap omgetoverd tot een uitermate boeiende tekst.

Zoals de ondertitel Als koningen en honden het al aangeeft, zo beklemtoont de auteur dat er in de roman weinig of geen toekomst is weggelegd voor de honden, de armen. Die zijn gedoemd om hond, arm te blijven. De koningen – de rijksten - daarentegen, die blijven lekker op hun troon zitten. De wet van de jungle overheerst; de sterksten overwinnen, altijd. Als je alle elementen naast elkaar legt en kritisch beoordeelt, dan klinkt het toekomstbeeld - dat de auteur hier schept - helemaal niet ongeloofwaardig. Merkwaardig en aangenaam verrassend, dat deze dystopische roman een hardvochtige positivo als protagonist heeft.