Afscheidsroman als ode aan het avontuurlijke leven

Bestaat toeval wel, of speelt het lot toch weer eens de hoofdrol? Precies op de datum dat In de wereld - zijn nieuwste roman – verschijnt, wordt bekend dat de auteur is overleden. Een ernstige ziekte werd de zeventigjarige man fataal. Robert Anker (1946-2017) was een Nederlands schrijver, dichter en literatuurcriticus. Zijn boeken zijn meermaals bekroond; zo won hij onder meer de Libris Literatuur Prijs en de Herman Gorterprijs.

In de wereld is een volumineuze historische roman die begint en eindigt in de stad Gent. Het verhaal speelt zich af tussen 1467 en 1500. Hertog Karel de Stoute heeft het ginds voor het zeggen; hij komt fel in opstand tegen de terugkeer van de processie van de Heilige Livinus (patroonheilige van het schrijnwerkersambacht). Binnen dit woelige tijdbeeld vertelt de auteur het levensverhaal van Joris de Neve. Een welgestelde burger die lijdt aan de vreselijke ziekte lepra. Melaats zijn staat gelijk aan verbanning uit de maatschappij. Voortaan zal hij verder leven als een zwerver, als een echte vagebond. In zijn onrust blijft hij verder reizen en belandt  o.a. in Nijmegen, Keulen, Brussel, Frankrijk, Italië… Als hij jaren later terugkeert naar zijn geboortestad Gent, onder een andere naam, is hij een oude man die uiteindelijk berusting vindt in zijn naderende dood.

“Joris de Neve, zevenendertig jaar oud, inmiddels in goeden doen, al is het geen vetpot. Hij is kundig in zijn vak en scherp op het werk van zijn gezel – men gunt hem graag een opdracht. Maar nu spoedt hij zich over straat in zijn functie van meester van de Heilige Geesttafel, de Dis. Om acht uur is er in de St.-Jacob een requiemmis voor een van de grote schenkers van de Dis en Joris wil controleren of alles in goede orde geregeld is. Dat is allereerst de taak van de priester, maar de paap van dienst is een beetje een lapzwans die meer in de miswijn dan in de kelk geïnteresseerd is, een aardige vent, daar niet van, Joris drinkt wel eens een glaasje met hem – goeie wijn uiteraard.”

Een ironische ondertoon is hier nooit ver uit de buurt. Het portret dat de auteur hier ophangt van zijn personages, ontrolt zich als een haarscherpe film in natuurlijke kleuren. Tijdens het lezen van deze spannende en avontuurlijke roman waan je jezelf in de late middeleeuwen. Robert Anker schildert - met overtuigende woorden – heel wat taferelen bij elkaar uit het dagelijkse leven van toen. Middelnederlandse, Dietse woorden geven het verhaal wat extra cachet… Leergierige lezers moeten echter wel op zoek naar de betekenis van dergelijke woorden; een verklarende woordenlijst ontbreekt.

Je kan deze historische roman op verschillende manieren interpreteren. Je zou je zelfs de vraag stellen, of de schrijver ook een stevige knipoog werpt naar onze huidige samenleving. Feit is wel, dat deze ‘afscheidsroman’ een onvervalste ode is aan het avontuurlijke leven en berusting in het einde. Rust in vrede, Robert Anker…