Waar de verstomming en een glimlach elkaar ontmoeten
Als jongvolwassene maakt ze gedurende jaren deel uit van het dadaïsme (een culturele beweging - vooral uit de beeldende kunst en literatuur - die tijdens de Eerste Wereldoorlog begint in het neutrale Zwitserland). Later zal ze meermaals trouwen. Ondanks alle ontberingen tijdens haar harde leven bereikt ze alsnog de gezegende leeftijd van 95 jaar. Deze kranige dame is de naamloze vertelster uit Kamp, een autobiografisch relaas van haar verblijf in de Siberische kampen van de Goelag.
De Oostenrijkse Angela Rohr (1890-1985) volgt haar man naar Moskou in 1925. In 1941 wordt ze gearresteerd onder beschuldiging van spionage; de verschrikking van de strafkampen wordt haar lot, of beter nog: haar noodlot. Na het uitzitten van haar onterechte straf krijgt ze nog een extra beloning in de vorm van een ‘eeuwige verbanning’. Pas in 1957 wordt ze in eer hersteld; zestien jaar na haar arrestatie. Een jaar later keert ze terug naar Moskou.
Een vrouw wordt in 1942 naar een kamp van de Goelag gevoerd, waar ze in een totaal andere, erg bittere wereld belandt. Een wereld waarin strenge vorst, ellende en geweld het dagelijkse kampleven domineren. Je maakt kennis met de schrijfster die optreedt als een bedaarde verslaggeefster van de gebeurtenissen in een kamp, waar iedereen geen enkel recht heeft en alleen maar plichten. De vertelster gaat aan de slag als arts, ook al heeft ze nooit geneeskunde gestudeerd. Op die manier blijft ze gespaard van het keiharde werk in de Siberische bossen en de bouwwerven. Ze werkt in de lazaretten (veldhospitalen), zonder te kunnen beschikken over doeltreffende medicijnen of bruikbare instrumenten. Ook zij wordt uitgeleverd aan de koude, honger en de grillen van haar kampoversten.
Aan de hand van scherpe waarnemingen schept de auteur een beeld van het dagelijkse leven in een ijskoud kamp. “Gewoonlijk stierven mensen hier een paar dagen nadat ze in bad waren geweest, en dat was begrijpelijk. Want welk krachteloos organisme kon het verdragen om alleen in ondergoed en met een dunne deken over het hoofd bij een temperatuur van 30 of 40 graden onder nul van het badhuis naar het lazaret terug te lopen? Er was een enorme strijd nodig voordat het lazaret tien gewatteerde jacks kreeg waarmee de patiënten in kleine groepjes uit het badhuis konden worden opgehaald; ze boden immers een mogelijkheid om te vluchten.”
In het boek benadrukt de auteur telkens opnieuw de wil van de gevangenen om te overleven; de oerdrift en het doorzettingsvermogen om zelfs in de meest mensonwaardige omstandigheden overeind te blijven. Hoe barre koude, scheurende honger en de genadeloosheid van het Goelag-systeem toch getrotseerd worden.
“In december 1945 verslechterde mijn toestand dusdanig dat ik in het chirurgische lazaret werd opgenomen. Ik was niet alleen verschrikkelijk mager – in woog nog maar 37 kilo – maar mijn oren waren één grote zwerende toestand. Waarom ik als chirurgisch geval werd beschouwd, weet ik niet, er viel niet veel te snijden, maar de pijn maakte dat horen en zien me verging.”
Toch geeft Angela Rohr in Kamp niet echt veel prijs over haar eigen diepste zielenroerselen. Dit is wel bijzonder jammer. Na het lezen van het boek vraag je je wellicht af: is dit nu een roman, of is het een echt levensverhaal? Het is in ieder geval een donker document, waarin de realiteit het zeker haalt van de fictie. De schrijfster vrolijkt haar verhaal op met ironie, zelfspot en af en toe een grappige scène. Waar de verstomming en de glimlach elkaar ontmoeten.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Guy Doms
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
