Verzonnen verhaal, ongepland en poëtisch neergeschreven

Hij is twee jaar lang de eerste Dichter des Vaderlands; in 2014 en 2015. Met deze fraaie eretitel op zak debuteert de Vlaamse Charles Ducal (1952) – pseudoniem van Frans Dumortier – dan eindelijk als romanschrijver. Beter laat dan nooit; deze primeur is echter niet gepland. Toch schrijft de auteur drie hoofdstukken in slechts drie dagen. Kroniek van een verzonnen leven is dan wel een kleine roman qua omvang, je krijgt evenwel een volwaardig en traumatisch levensverhaal voorgeschoteld. Een verhaal dat autobiografische gegevens bevat.

De jaren vijftig op het Vlaamse platteland. Remi Dessein is een primus perpetuus; altijd de eerste van de klas. De zesjarige knaap haalt met zijn allereerste rapport zelfs honderd op honderd. Het schept meteen bijzonder hoge verwachtingen. De prestatiedruk is bij hem constant aanwezig. Hij is elf als een bijzonder nare ervaring zijn verdere leven mee gaat bepalen. Met eigen ogen ziet hij hoe een verkrachting eindigt in doodslag. Deze vreselijke gebeurtenis groeit uit tot een trauma dat hem onophoudelijk blijft achtervolgen. De volwassen Remi worstelt met zijn relaties met vrouwen, ook met de beleving van zijn lichamelijkheid en seksualiteit. Hij wordt leraar Nederlands en dichter, maar vergeet echt te leven. Daarvoor moet hij eerst een oudere man zijn geworden…

“Het is maar een kleine stap, van de liefde naar de poëzie. De les Nederlands is een openbaring geworden. Het is of het wolkendek openbreekt en een bovenaards licht hem bestraalt.”

In Kroniek van een verzonnen leven is de dichter in Ducal prominent aanwezig. Raakvlakken met eerder dichtwerk zijn de thema’s die in de roman opduiken: innerlijke conflicten, persoonlijke en intieme thema’s, alsook sociale onderwerpen. In een opvallend toegankelijke taal neemt de auteur zijn lezers terug mee naar het verleden, naar het Vlaanderen vanaf de jaren vijftig. Een tijdperk waarin de plattelandsbewoners het stempel dragen van het katholieke geloof en van het plichtsbesef. Een broeierig en roerend verhaal met Remi als hoofdpersonage; een jongen die stamt uit een boerenfamilie. De relatie met zijn vader is typisch voor het klimaat van de jaren vijftig en zestig in katholiek Vlaanderen. Gezag en gehoorzaamheid zijn geen ijdele woorden ten huize Dessein.

“Elke donderdagavond zit Remi nu bij zijn vader en ziet hem geleidelijk aftakelen. Het zijn ongemakkelijke uren. Nooit hebben ze zo bij elkaar gezeten, de vader en de zoon, alsof ze twee mensen zijn die samen horen en de vertrouwelijke lucht van een huiskamer kunnen delen.”

Het boek heeft geen feelgood einde; een mens is immers een doodgewone sterveling, toch? Moeiteloos stap je als lezer in de roman die heel geloofwaardig overkomt. Een jongen die zich niet goed in zijn vel voelt; met alle gevolgen van dien. Een man die later een aantal ingrijpende ervaringen en ontmoetingen achter de rug heeft en zich dan afvraagt: wie ben ik eigenlijk? Eindelijk eens niet de eerste willen zijn; niet langer toegeven aan die idiote prestatiedrang. Dit alles wordt weergegeven in korte passages die een aantrekkelijk geheel vormen.

Met Kroniek van een verzonnen leven kijkt Ducal ten dele terug op zijn eigen leven. Hij verzint een verhaal en schrijft het ongepland, ongeremd en poëtisch neer.