Kinderlijke verwondering versus vaderlijke bewondering
Kruimels zijn ook brood is het eindresultaat van een bijzonder en eenmalig schrijfproject van de kranige negentiger Joop Boersma (1926) en zijn dochter Marelle Boersma (1957). Een heel oprecht en intiem familieportret, dat aanvangt in 1871 met Joops grootouders, om uiteindelijk te eindigen in de zomer van 2016.
“Mijn vader laat zijn ogen over het landschap dwalen. De natuurbegraafplaats geeft rust, maar laat de tijd stoppen. Hij wil hier begraven worden, zonder protserig uiterlijk vertoon. Een plek die bij hem past. Zoals ik pas bij mijn vader.”
De autobiografische roman gaat eerder voorzichtig maar wel sereen van start. Vader en dochter spreken af op de natuurbegraafplaats in Doetinchem. Marelle grijpt echt haar laatste kans, nu het nog kan. Vader Joop is immers nog steeds - ondanks zijn gezegende leeftijd - heel pienter en mobiel. Ze maken een lange wandeling door Arnhem, op zoek naar de werkelijke essentie van een mensenleven. Hoe verder het boek vordert, hoe duidelijker de diepliggende gevoelens komen opborrelen. Joop en Marelle vertellen openlijk en zonder gêne over de dingen des levens. Vader en dochter keren terug naar het begin; toch is deze cirkel niet helemaal rond. Hun onderlinge contact is als een vinnige spiraal die flink door blijft draaien. Een groot aantal herinneringen wordt opgeroepen, zoals de diepe wortels van de familie Boersma, de Tweede Wereldoorlog, studies, de liefde, emancipatie, verlies, het alleen zijn, de natuur.
In korte hoofdstukken maakt het heden afwisselend – en op een opvallend vlotte wijze - plaats voor wat is geweest. In de allerbeste verstandhouding, waarbij geen van de twee protagonisten de bovenhand wil halen, worden de vragen afgevuurd en onderling besproken. Of definitief uitgesproken ook. Wat een enorme verrijking moet dit zijn, zowel voor vader als dochter Boersma! Joop wordt omschreven als een buitenbeentje, maar is Marelle dit ook niet? Is het evenzo: zo vader, zo dochter?
“’Pap, ben je trots op me?’ De vraag die ik eigenlijk al zo vaak beantwoord heb gekregen, vliegt er ineens uit. Stom hoe belangrijk zoiets is voor het kind dat ik nog steeds ben.”
In een bijzonder mooie en toegankelijke taal leef je mee met de Boersma’s, in goede en slechte tijden. Vooral het definitieve afscheid van Christine (dochter van Joop en zusje van Marelle), slechts 44 en slachtoffer van een fatale tumor in het hoofd, grijpt de lezer bij de keel. Knap hoe Marelle het constante gemis onverholen beschrijft.
Kruimels zijn ook brood is een titel die veel meer te bieden heeft dan slechts een enkele betekenis. Het boek staat bol van levenswijsheden en -ervaringen. Een uitermate persoonlijke roman die het belang alsook de gewichtigheid van familie en nestwarmte onderstreept; kinderlijke verwondering tegenover vaderlijke bezorgdheid en bewondering.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Guy Doms
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
