Kinderlijke verwondering versus vaderlijke bewondering
Kruimels zijn ook brood is het eindresultaat van een bijzonder en eenmalig schrijfproject van de kranige negentiger Joop Boersma (1926) en zijn dochter Marelle Boersma (1957). Een heel oprecht en intiem familieportret, dat aanvangt in 1871 met Joops grootouders, om uiteindelijk te eindigen in de zomer van 2016.
“Mijn vader laat zijn ogen over het landschap dwalen. De natuurbegraafplaats geeft rust, maar laat de tijd stoppen. Hij wil hier begraven worden, zonder protserig uiterlijk vertoon. Een plek die bij hem past. Zoals ik pas bij mijn vader.”
De autobiografische roman gaat eerder voorzichtig maar wel sereen van start. Vader en dochter spreken af op de natuurbegraafplaats in Doetinchem. Marelle grijpt echt haar laatste kans, nu het nog kan. Vader Joop is immers nog steeds - ondanks zijn gezegende leeftijd - heel pienter en mobiel. Ze maken een lange wandeling door Arnhem, op zoek naar de werkelijke essentie van een mensenleven. Hoe verder het boek vordert, hoe duidelijker de diepliggende gevoelens komen opborrelen. Joop en Marelle vertellen openlijk en zonder gêne over de dingen des levens. Vader en dochter keren terug naar het begin; toch is deze cirkel niet helemaal rond. Hun onderlinge contact is als een vinnige spiraal die flink door blijft draaien. Een groot aantal herinneringen wordt opgeroepen, zoals de diepe wortels van de familie Boersma, de Tweede Wereldoorlog, studies, de liefde, emancipatie, verlies, het alleen zijn, de natuur.
In korte hoofdstukken maakt het heden afwisselend – en op een opvallend vlotte wijze - plaats voor wat is geweest. In de allerbeste verstandhouding, waarbij geen van de twee protagonisten de bovenhand wil halen, worden de vragen afgevuurd en onderling besproken. Of definitief uitgesproken ook. Wat een enorme verrijking moet dit zijn, zowel voor vader als dochter Boersma! Joop wordt omschreven als een buitenbeentje, maar is Marelle dit ook niet? Is het evenzo: zo vader, zo dochter?
“’Pap, ben je trots op me?’ De vraag die ik eigenlijk al zo vaak beantwoord heb gekregen, vliegt er ineens uit. Stom hoe belangrijk zoiets is voor het kind dat ik nog steeds ben.”
In een bijzonder mooie en toegankelijke taal leef je mee met de Boersma’s, in goede en slechte tijden. Vooral het definitieve afscheid van Christine (dochter van Joop en zusje van Marelle), slechts 44 en slachtoffer van een fatale tumor in het hoofd, grijpt de lezer bij de keel. Knap hoe Marelle het constante gemis onverholen beschrijft.
Kruimels zijn ook brood is een titel die veel meer te bieden heeft dan slechts een enkele betekenis. Het boek staat bol van levenswijsheden en -ervaringen. Een uitermate persoonlijke roman die het belang alsook de gewichtigheid van familie en nestwarmte onderstreept; kinderlijke verwondering tegenover vaderlijke bezorgdheid en bewondering.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Guy Doms
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
