Integraal ontrafeld mysterie
Adrianus Francis Theodorus (Adri) van der Heijden: een imposante naam, gekoppeld aan een even majestueus hoofd. Met Kwaadschiks viert hij zijn 65e verjaardag, het zesde deel van zijn romancyclus 'De tandeloze tijd'. Ook deel zeven verschijnt, Kastanje a/d Zee is voorlopig uitsluitend beschikbaar in een stevig geprijsde bibliofiele uitgave. Als extraatje krijgt de auteur zelfs nog een geschenkje uit de hemel: de verfilming van zijn roman Tonio (requiem voor zijn verongelukte zoon) loopt als een trein en velen zijn vol lof. Denk nu maar niet dat het pensioen wenkt en dat A.F.Th. voortaan op zijn lauweren gaat rusten! Hij blijft ijverig verder bouwen aan zijn kathedraal, iets dat zijn totale oeuvre toch wel aan het worden is.
De moord op een Amstelveense politieagente in 2008 vormt de basis van Kwaadschiks. De schrijver heeft echter zijn fantasie de vrije loop gelaten en zet de feiten neer zoals hij het wil. Ook de personages komen niet overeen met de werkelijkheid. De hoofdrol is weggelegd voor Nico Dorlas, een late veertiger en reclameman. Een totaal onsympathieke man, alcoholicus met een kort lontje, die niet terugschrikt voor een aanranding, verkrachting of bedreiging. Als zijn vriendin Désirée (Desy) Harthoorn bij hem opstapt, zet hij de timer van zijn tijdbom op actief. Het gaat tevens van kwaad naar erger, zeker wanneer hij in beschonken toestand – per ongeluk – een vrouw doodschiet. Nico probeert zijn stiefzoon te gijzelen, in de ijdele hoop hem te kunnen inruilen voor de ‘liefdesdood’. Desy moet en zal sterven, samen met hem… Genadeloos tikt de tijdbom verder.
Lezers die de vorige delen van 'De tandeloze tijd' hebben gelezen, zullen wellicht de populaire advocaat Ernst Quispel herkennen (Advocaat van de hanen, deel vier). Hij is intussen wel meer dan twintig jaar ouder en is erg verzuurd. Quispel zal Dorlas bijstaan. In deze vuistdikke roman van bijna 1.300 pagina’s (!) volg je nauwgezet alle gebeurtenissen met en rond de protagonist. Het verhaal omvat één etmaal uit het leven van Nico.
“Een liter wodka tutterde hij elke avond wel weg. De ene keer kon hij er verrassend veel beter tegen dan de andere. Het was sterk afhankelijk van hoe hij de voorafgaande dagen geslapen had, met of zonder masker. Een hele nacht met reeksen ademstilstand, kort en lang, maakte zijn lever en hersenen, zo leek het, poreus als zandsteen. Brein en organen zogen zich dan versneld zat aan de drank. Zijn bloed leek inderdaad het zuurstoftekort aan te willen zuiveren met alcohol.”
Evenals zijn hoofdpersonage lijdt ook van der Heijden zelf aan slaapapneu. Tijdens het lezen voel je vrijwel zelf aan wat sloten wodka en drugs, verlatingsangsten, alsook slaapapneu bij een mens kunnen aanrichten. Je ondergaat de steeds terugkerende drang van Dorlas naar vernietiging en zelfdestructie.
Er valt zodanig veel over Kwaadschiks te vertellen; over de taal, de stijl en de diepgang van het verhaal. Je vraagt je trouwens af: hoe doet hij het? Prachtig hoe er vrijwel in elke afzonderlijke passage pit zit, kracht wordt uitgestraald, of een virtuoze beeldspraak het geheel nog komt verstevigen en verfraaien.
Van der Heijden stelt het geduld van de lezer bijna eindeloos op de proef. Wie is nu toch dat slachtoffer? Om het nog wat langer te laten duren, last hij ook nog wat flashbacks in. Verhelderend zijn die wel, dat zeker. Rasechte thrillerfanaten zullen hun geduld verliezen, de onverdroten adepten van zijn werk zullen likkebaardend pagina per pagina verslinden!
Het boek is geen echte thriller, niettegenstaande de verschillende bestanddelen zeker aanwezig zijn. Deze roman – perfect leesbaar als afzonderlijk deel – is meer een literair raadsel waarin ook een moord wordt gepleegd. Een mysterie dat integraal wordt ontrafeld. Kijk zelf in de spiegel die je wordt voorgehouden en huiver dan maar flink van wat er op je netvliezen verschijnt.
Reageer op deze recensie