Familieroman, mooi in al zijn eenvoud
Met de familieroman Stramer, uit het Pools vertaald door Charlotte Pothuizen, toont Mikołaj Łoziński zijn schrijftalent. De auteur, tevens scenarist, heeft zich voor een van de hoofdpersonages deels gebaseerd op het levensverhaal van zijn grootvader. Het boek is bewerkt voor film en toneel.
'Probleemloos sleurt Łoziński je mee in het verhaal; hij is een vlotte verteller met oog voor detail.' – recensent Guy
Nathan Stramer laat Amerika en zijn broer Ben achter zich, om terug te keren naar Polen. Hij wil immers trouwen met zijn grote jeugdliefde Rywka. Het Joodse stel vestigt zich in Tarnόw, een stadje in het zuiden van Polen. Het eerste kind van de Stramers leeft slechts drie weken. Zes andere gezonde telgen volgen. Tevergeefs blijft Nathan hopen op een financiële meevaller, zodat hij en zijn gezin eindelijk weg kunnen uit hun veel te kleine huis en de arme buurt. De kinderen krijgen een eenvoudige en evenwel warme opvoeding. Elk afzonderlijk streven ze hun individuele dromen na. Intussen verandert het wereldbeeld; stilaan begint het gezin Stramer te beseffen dat de naderende Tweede Wereldoorlog alles zou kunnen omvergooien.
'Als Rywka een week later licht en frisse lucht de woning binnenliet, en Nathan gezond opstond uit bed, waren de kinderen zo blij alsof het ook aan hen te danken was. De vreugde was niet van lange duur.'
De roman speelt zich af in de periode voor en tijdens de aanvangsfase van de Tweede Wereldoorlog. Het geschiedkundige plaatje is correct weergegeven, bijvoorbeeld met de opkomst en de kracht van het fascisme; het communisme, de discriminatie en het antisemitisme. Feiten en fictie vullen elkaar perfect aan; de auteur heeft de weinige informatie waarover hij beschikte, aangevuld met historische gegevens en een hoge dosis fantasie. Vanuit telkens wisselende perspectieven, waarbij elk gezinslid apart benaderd wordt, volgt de lezer de belevenissen op de voet. Hier stuit je echter op de vaststelling dat niet alle personages even sterk of grondig zijn uitgediept. Dit is niet echt een storend element, omdat de focus in elk geval komt te liggen op het menselijke aspect.
'Als de oorlog zou uitbreken, zouden Stalin en de Engelsen de moffen wel verjagen. Ze zouden het op een lopen zetten. En Polen zou bevrijd worden'
Nathan is heel ambitieus, af en toe krijgt hij vanuit Amerika geldelijke steun van broer Ben. Jammer genoeg is dit onvoldoende om te slagen als ondernemer. Telkens na een fout gelopen zaak, belandt Nathan in een tijdelijke dip. Daartegenover zorgt zijn vrouw Rywka voor het welzijn van de kinderen, terwijl ze zo graag de zee wil zien. Probleemloos sleurt Łoziński je mee in het verhaal; hij is een vlotte verteller met oog voor detail. Hij hanteert een meeslepende stijl en zet geen al te lange of gecompliceerde zinnen neer. De hoofdstukken zijn beknopt, zodat je telkens geboeid uitkijkt naar wat volgen gaat.
Stramer is een knappe en ontroerende roman, mooi in al zijn eenvoud. Het dagelijkse leven en de toekomstdromen van een doodgewoon gezin staan centraal. Eind 2023 is in Polen De Stramers, het vervolgdeel, verschenen. Het is alleen nog wachten op een nieuwe vertaling.
Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!
Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een jong boek' en 'Lees een ver boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Guy Doms
Gesponsord
Aan het lot kun je niet ontsnappen ... of wel?
Intermezzo is een prachtige roman over broers en geliefden, van dé literaire stem uit Ierland.
Door de late middeleeuwen letterlijk aan te raken blaast Van Loo ons verre verleden meer dan ooit nieuw leven in.
Een ode aan de Hollandse keuken en de smaak van thuis.
Meer dan 200 recepten voor de kerstdagen.
Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Het leukste cadeau voor iedereen: lol verzekerd!
Toine Heijmans neemt zijn lezers mee naar de uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis.
Een roman over iemand die floreert als onderzoeker, maar zich het comfortabelst voelt als ze zelf in de schaduw blijft
In Lijtje deelt Harmen van Straaten ontroerende, grappige en herkenbare verhalen over zijn dementerende moeder.
De schitterende beelden en poëtische teksten vertellen het verhaal van een bijzondere vriendschap, tussen het meisje en de drie dieren.
Een magisch coming-of-age-verhaal over een jongen die zijn eerste weekend zonder zijn ouders doorbrengt. . . en een leeuw die op hem komt passen.
Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Deze nieuwe fase kan er een zijn van vreugde, vervulling en verdieping.
De Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
De auteur van Het meisje in de trein is terug! Ligt de waarheid op het eiland begraven?
Kenia, 1926. De jonge Ivy staat voor grote uitdagingen. Ondertussen is Ranjana, een jonge Indiase vrouw, op de vlucht.
Een nieuwe, inclusieve geschiedenis van het vroegst bewoonde continent van de wereld.
Een prachtig overzicht van de liefdespoëzie, van de vroege middeleeuwen tot nu
Hoe kunnen we ons een weg banen door dit alles?
Drie jaar geleden overleed haar beste vriendin, en sindsdien staat Erins leven stil.
Kenia, 1910. Als de jonge Ivory meereist met haar vader op safari, wordt ze onmiddellijk verliefd op het land en de natuur
