Chapeau!
Waarom een klassieker een eeuw na verschijnen nog voor een derde keer in het Nederlands vertalen? Heel eenvoudig, vertalers Martin de Haan en Rikus Hofstede willen hierdoor een nieuw lezerspubliek bereiken. Niet door het voorschotelen van een moderne versie; ze doen dit echter wel door een frisse, niet stroeve vertaling als eindresultaat te brengen.
Hoe een onschuldig geribbeld cakeje, een madeleine, wonderen kan doen. Dit Belgische koekje wordt gedoopt in een kopje thee; wonder boven wonder komen plotseling herinneringen uit een verloren verleden tevoorschijn.
À la recherche du temps perdu (Op zoek naar de verloren tijd ), het levenswerk van de Franse auteur en modernist Marcel Proust. Deze romanschrijver schreef zijn magnum opus tussen 1909 en 1922, tot bijna aan zijn dood. Dit meesterwerk en romancyclus beslaat ruim 3.000 pagina’s en bestaat uit zeven delen. Du côté de chez Swann (dit keer vertaald als Swanns kant op) is het eerste romandeel, dat zelf bestaat uit drie losstaande delen. Combray is de ouverture, waarin de verteller en bourgeois uit Parijs (Marcel) zijn jeugdvakanties in het Normandische plaatsje Combray beschrijft; gevolgd door Een liefde van Swann, waarin Proust zich ontpopt en helemaal losgaat. Hier bloeit hij helemaal open zodra Odette de Crécy verschijnt en de jaloezie van Charles Swann breed wordt uitgesmeerd. Als slotstuk krijg je Plaatsnamen: de naam op je bord; hier uit de schrijver zijn bewondering voor steden zoals Venetië en het schilderachtige Florence.
Lees nadien zeker ook het nawoord van beide vertalers, of nee, begin ermee vooraleer je volledig in deze dikke pil te storten. Deze recente vertaling is uitermate geschikt voor lezers die houden van een frisse en scherpe stijl. In deze versie komen de humor en zelfspot van Marcel Proust zeer duidelijk tot uiting.
Swanns kant op bondig samenvatten en beoordelen in een beknopte recensie… dergelijke opdracht is quasi-onmogelijk. Deze roman is erg complex en vereist meerdere leesbeurten, zeker als je een poging zou wagen om Proust te doorgronden. Elke pagina verdient een afzonderlijke recensie.
"Ze zei: ‘Eindelijk kan een mens weer ademen!’ en trippelde geestdriftig over de drijfnatte paadjes-naar haar smaak te symmetrisch aangelegd door de van natuurgevoel verstoken nieuwe tuinman, aan wie mijn vader al de hele dag vroeg of het beter weer zou worden-, haar hortende pas afstemmend op de diverse gemoedsbewegingen die in haar werden losgemaakt door de opwinding van het onweer, de macht der hygiëne, de stompzinnigheid van mijn opvoeding en de symmetrie van tuinen, in plaats van op het haar volledig vreemde verlangen haar paarsblauwe rok vrij te houden van de modderspatten waaronder hij verdween tot een hoogte die voor haar kamermeisje altijd een bron van wanhoop en ellende was."
Dergelijke zinsconstructie is bij Proust eerder algemene regel dan uitzondering. Deze schrijver is de absolute keizer van de komma’s en puntkomma’s. De vertalers hebben aardig wat van beide leestekens geschrapt in hun nieuwe Nederlandse versie. Een ander handelsmerk van Proust is het uitvoerig beschrijven van de natuur en de omgeving. Hierbij associeert hij er als virtuoos ongeremd op los.
"Bij dit alles was het ons permanente streven Proust niet exotischer te laten klinken dan hij in het Frans klinkt, want alleen op die manier kan ook de hedendaagse Nederlandse lezer zich thuisvoelen in de tekst en vergeten dat die tekst honderd jaar geleden in een andere taal is verschenen." Wijze woorden van het duo vertalers de Haan en Hofstede!
Marcel Proust leeft nog steeds verder, zo veel is wel zeker! Zijn levenswerk behoort nog altijd tot het selecte clubje van meesterwerken uit de Franse en wereldliteratuur. Lovende woorden voor de vertaling van de heren de Haan en Hofstede. Chapeau!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Guy Doms
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
