Chapeau!
Waarom een klassieker een eeuw na verschijnen nog voor een derde keer in het Nederlands vertalen? Heel eenvoudig, vertalers Martin de Haan en Rikus Hofstede willen hierdoor een nieuw lezerspubliek bereiken. Niet door het voorschotelen van een moderne versie; ze doen dit echter wel door een frisse, niet stroeve vertaling als eindresultaat te brengen.
Hoe een onschuldig geribbeld cakeje, een madeleine, wonderen kan doen. Dit Belgische koekje wordt gedoopt in een kopje thee; wonder boven wonder komen plotseling herinneringen uit een verloren verleden tevoorschijn.
À la recherche du temps perdu (Op zoek naar de verloren tijd ), het levenswerk van de Franse auteur en modernist Marcel Proust. Deze romanschrijver schreef zijn magnum opus tussen 1909 en 1922, tot bijna aan zijn dood. Dit meesterwerk en romancyclus beslaat ruim 3.000 pagina’s en bestaat uit zeven delen. Du côté de chez Swann (dit keer vertaald als Swanns kant op) is het eerste romandeel, dat zelf bestaat uit drie losstaande delen. Combray is de ouverture, waarin de verteller en bourgeois uit Parijs (Marcel) zijn jeugdvakanties in het Normandische plaatsje Combray beschrijft; gevolgd door Een liefde van Swann, waarin Proust zich ontpopt en helemaal losgaat. Hier bloeit hij helemaal open zodra Odette de Crécy verschijnt en de jaloezie van Charles Swann breed wordt uitgesmeerd. Als slotstuk krijg je Plaatsnamen: de naam op je bord; hier uit de schrijver zijn bewondering voor steden zoals Venetië en het schilderachtige Florence.
Lees nadien zeker ook het nawoord van beide vertalers, of nee, begin ermee vooraleer je volledig in deze dikke pil te storten. Deze recente vertaling is uitermate geschikt voor lezers die houden van een frisse en scherpe stijl. In deze versie komen de humor en zelfspot van Marcel Proust zeer duidelijk tot uiting.
Swanns kant op bondig samenvatten en beoordelen in een beknopte recensie… dergelijke opdracht is quasi-onmogelijk. Deze roman is erg complex en vereist meerdere leesbeurten, zeker als je een poging zou wagen om Proust te doorgronden. Elke pagina verdient een afzonderlijke recensie.
"Ze zei: ‘Eindelijk kan een mens weer ademen!’ en trippelde geestdriftig over de drijfnatte paadjes-naar haar smaak te symmetrisch aangelegd door de van natuurgevoel verstoken nieuwe tuinman, aan wie mijn vader al de hele dag vroeg of het beter weer zou worden-, haar hortende pas afstemmend op de diverse gemoedsbewegingen die in haar werden losgemaakt door de opwinding van het onweer, de macht der hygiëne, de stompzinnigheid van mijn opvoeding en de symmetrie van tuinen, in plaats van op het haar volledig vreemde verlangen haar paarsblauwe rok vrij te houden van de modderspatten waaronder hij verdween tot een hoogte die voor haar kamermeisje altijd een bron van wanhoop en ellende was."
Dergelijke zinsconstructie is bij Proust eerder algemene regel dan uitzondering. Deze schrijver is de absolute keizer van de komma’s en puntkomma’s. De vertalers hebben aardig wat van beide leestekens geschrapt in hun nieuwe Nederlandse versie. Een ander handelsmerk van Proust is het uitvoerig beschrijven van de natuur en de omgeving. Hierbij associeert hij er als virtuoos ongeremd op los.
"Bij dit alles was het ons permanente streven Proust niet exotischer te laten klinken dan hij in het Frans klinkt, want alleen op die manier kan ook de hedendaagse Nederlandse lezer zich thuisvoelen in de tekst en vergeten dat die tekst honderd jaar geleden in een andere taal is verschenen." Wijze woorden van het duo vertalers de Haan en Hofstede!
Marcel Proust leeft nog steeds verder, zo veel is wel zeker! Zijn levenswerk behoort nog altijd tot het selecte clubje van meesterwerken uit de Franse en wereldliteratuur. Lovende woorden voor de vertaling van de heren de Haan en Hofstede. Chapeau!
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Guy Doms
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
