Een sterke binnenkomer

Hij is alsnog vrij onbekend in Nederland en Vlaanderen, in Amerika is dit beslist niet meer het geval. In erg korte tijd wist debutant Atticus Lish (1972) in zijn thuisland de literaire pers in te palmen, spoedig  gevolgd door een bekroning met een aantal literatuurprijzen. Deze nieuwbakken auteur is vertaler Chinees-Engels. Na een aantal omzwervingen als bouwvakker, personal trainer, verhuizer en nog een aantal andere baantjes, volgde een korte maar krachtige aanwezigheid bij het militaire korps. Dit laatste en zijn studie sinologie hebben hun stempel gedrukt en zijn van groot belang geweest bij het schrijven van zijn eerste boek. Zijn debuutroman Ter voorbereiding op het volgende leven is een indrukwekkende en tevens dikke pil van bijna 500 bladzijden. Het decor van dit boek is Queens in New York, waar een Irakveteraan en een Chinese immigrante elkaar toevallig ontmoeten, met alle gevolgen van dien. Een sterke binnenkomer!

“Ze keek naar zijn afgetrapte schoenen en de Amerikaanse vlag op zijn mouw – en ging op zoek naar andere baantjes om haar productiviteit te verhogen op dagen dat ze niet in de noedeltent werkte. Ze moest dan wel in de metro stappen en daar was politie, maar ze voelde dat ze het risico kon nemen.”

Ze verblijft illegaal in de Verenigde Staten, Zou Lei is half Han-Chinese, half Oeigoerse en moslima, afkomstig uit de woestijn in noordwest China. Deze vrouw werkt zich te pletter in de onderbuik van de restaurantkeukens van New York, om te kunnen overleven. Haar Chinese collega’s beschouwen haar zelfs als een vreemdelinge. Ze slaapt op een vuil matras in een overbevolkte kamer. De angst om door de politie opgepakt te worden zit er bij haar goed in. Ze ontmoet tijdens een korte werkpauze de oorlogsveteraan Skinner, bij wie de trauma’s uit Irak en zijn verleden diepe wonden hebben geslagen. Hij ontvlucht zijn demonen door overmatig drankgebruik en pijnigt zichzelf door zich af te beulen in de sportschool. Twee zwaar geschonden karakters die elkaar vinden in een relatie die hen toch ergens een sprankeltje hoop bezorgt voor hun verdere leven. Maar de situatie in New York is geen sprookje, hun toekomst is in ieder geval niet verzekerd.

Atticus Lish overdondert zijn lezers met een zware lading details; hij beschrijft zelfs minutieus de gebouwen in Queens. Toch word je hierdoor geboeid, vooral door de krachtige en overtuigende schrijfwijze. Het is tevens opmerkelijk hoe de auteur een bijzondere vorm van ongevoeligheid en suggestiviteit in zijn pen steekt. Geen ingewikkelde plotlijnen, Lish schetst de levens van Zou Lei en Skinner, alsook het New York na 9/11, waar immigranten wanhopig er alles aan doen om hun Amerikaanse Droom waar te kunnen maken. Ter voorbereiding op het volgende leven is een koel maar scherp weergegeven liefdesverhaal, geschreven in een ontspannen ritme. Een roman die rijkelijk is voorzien van lyrische uitweidingen, die soms wel balanceren op het randje. Geen pure sentimentaliteit, deze schrijver concentreert zich bij voorkeur op de pijnlijke levenservaringen van zijn twee hoofdpersonages.

Dit is een taai, af en toe snoeihard boek. Een boodschap over racisme, politiek en wat nog overblijft van de felbegeerde, door velen innig gekoesterde Amerikaanse Droom. Geen happy end, het verhaal mondt uit in een destructief einde. Je sluit het boek af met een diepe zucht… en kijkt reikhalzend uit naar zijn volgende roman.