IJslandse virtuoos in super conditie, ook zonder Erlendur

Ook dit keer geen nieuwe thriller met zijn onwijs populaire inspecteur Erlendur Sveinsson. Na Erfschuld en Blauwzuur voert de IJslandse auteur Arnaldur Indriðason (1961) opnieuw rechercheur bij de politie van Reykjavík Flóvent op, alsook de Canadees-IJslandse Thorson van de militaire politie. In de losstaande thriller Valkuil krijgen de twee hoofdrolspelers het hard te verduren…

Vanuit zijn ooghoeken zag hij nog juist een zak, die op hetzelfde moment over zijn hoofd werd getrokken. Toen werd alles zwart en plotseling kreeg hij de ene klap na de andere, tegen zijn hoofd, in zijn buik. Hij probeerde om hulp te roepen, zich te verweren, maar toen troffen de klappen en schoppen hem nog harder, en algauw gaf hij zich over. 

Het verhaal speelt zich andermaal af tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tevergeefs wacht een jonge vrouw in de Finse havenstad Petsamo op haar grote liefde. Blijkbaar is de man aangehouden door de Duitsers, in het Deense Kopenhagen. Grote teleurstelling bij de vrouw, want een schip zou de twee tortelduifjes immers terugbrengen naar hun thuisland IJsland. Enkele jaren later - in het voorjaar van 1943 – woedt die dekselse oorlog volop; de geallieerde Amerikaanse troepen bezetten IJsland.

In Reykjavík heerst onrust nadat eerder een lichaam aanspoelt op het strand. Tevens wordt kort nadien een jonge man dodelijk verminkt gevonden, in de onmiddellijke buurt van het soldatencafé Piccadilly. Een vrouw die erg vaak – vooral fysieke, intieme - contacten heeft met militairen is vermist. Het duo Flóvent en Thorson moet aan de bak, als de bliksem. Hun speurtocht zal niet zonder slag of stoot verlopen.

Flóvent had vreselijke herinneringen aan die tijd: hij was zelf ook ziek geworden en zo verzwakt geweest dat hij niet in staat was zijn moeder en zijn zusje naar hun laatste rustplaats te begeleiden.

In Valkuil laat Indriðason geen steken vallen; hij werkt een erg solide plot uit, onderverdeeld in meerdere verhaallijnen. In tegenstelling tot Blauwzuur ontfermt hij zich nu wel degelijk over zijn twee protagonisten. Ze krijgen (eindelijk) een duidelijk menselijk gezicht en een uitgediepte karaktertekening. Het is geen misdaadverhaal vol testosteron, geen gespierd taalgebruik. De lezer krijgt wel een oerdegelijke thriller voorgeschoteld. De auteur hanteert zijn typische taal: rechttoe rechtaan, doeltreffend en beeldend. Nog eens extra geholpen door het spannende begin, word je helemaal ingepakt. Het IJslandse territorium komt tot leven op een filmische wijze.

In 63 compacte hoofdstukken, knap vertaald door Adriaan Faber, keer je terug naar de turbulente periode van de bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een van de vele handelsmerken van de schrijver is en blijft het mixen van geschiedkundige achtergronden en criminaliteit.

Niet alleen verneem je wie verantwoordelijk is voor de misdaden in het boek, ook de redenen waarom komen expliciet aan bod. Alexander Schwarz, zijn eerste uitgever in Nederland, noemt Indriðason ‘de meester van de literaire misdaadroman’. In Valkuil geeft de IJslandse virtuoos alweer het beste van zichzelf. Hij heeft zelfs geen ondersteuning nodig van zijn grote held Erlendur Sveinsson.