Kerstdiner is kers op verslavende Cazalet-taart

In 2013, achttien jaar na het vierde deel uit de ‘Cazalet-kronieken’, verschijnt All Change (Veranderingen) als een verrassend slotstuk. De hoogbejaarde Engelse romanschrijfster Elizabeth Jane Howard (1923-2014) heeft nog heel wat fantasie en kracht over gehad, om alsnog een uitvoerig vervolg te breien aan haar reeds succesvolle serie. Respect! Naar goede gewoonte vertaalt Inge Kok ook dit deel naar het Nederlands.

In deze reeks van vijf volumes schetst de auteur de belevenissen van de bemiddelde familie Cazalet en haar aanhang; voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Veranderingen begint in juni 1956 en eindigt in december 1958. Gebeurt er nog veel in die korte periode na de oorlog? Dat staat buiten kijf! De belangrijkste karakters komen ruimschoots aan bod; tevens vraag je je af, hoe het verder moet met het familiebedrijf. De wankele gezondheid van Sid, partner van de brave dochter Rachel, roept terecht vraagtekens op. De verstandhouding tussen de broers Hugh en Edward laat te wensen over. Een nieuwe generatie Cazalets kondigt zich aan. Het zijn slechts enkele aandachtspunten uit het laatste boek.

"Maar dat kon Rupert allemaal niets schelen: hij was verliefd op de mooie schuiframen, de prachtige deuren, en de verbazingwekkende kamer op de eerste verdieping die over de volle breedte van het huis liep, met aan weerseinden een mooie haard; op de eierlijst langs het plafond, de slaapkamers die op de bovenste verdieping maar voortwoekerden en allemaal in de volgende uitkwamen, met als hoogtepunt een heel klein badkamertje en een wc die in de jaren veertig waren gemoderniseerd met een zalmkleurig bad en glanzende zwarte tegels." 

Af en toe vind je flitsen terug van de typische, uitermate beschrijvende schrijfstijl van Howard. Nochtans zijn die herkenningspunten eerder zeldzaam in dit slotdeel. Het lijkt wel alsof de stokoude schrijfster nog snel een en ander wil afronden en aldus heel korte hoofdstukken – als passages - na elkaar neerzet. Gelukkig is er nog de stevig uitgewerkte slotscène – voor een aantal lezers wellicht te langgerekt, maar toch – om de serie te eindigen met een heel goed en warm gevoel. Niet alleen de stijl, maar ook de taal is geen reproductie van de vorige delen. Die is nu minder gevoelvol; af en toe scherp zelfs. De historische achtergrond staat meer in de schaduw van het verhaal. Inderdaad, heel wat veranderingen treden op en de auteur zorgt voor verrassingen. Die zijn zowel aangenaam als onplezierig; voor het betrokken personage én voor de lezer. Gaat het fout met iemand die tot je favorieten hoort, dan baal je. Anderzijds lokt een leuke, onverwachte wending of wijziging misschien wel een vreugdekreet uit.

In ieder geval blijft Veranderingen – alweer een dikke pil van omtrent 550 pagina’s - fascineren tot en met de allerlaatste pagina. Het zo vertrouwde en door iedereen geliefde familiehuis Home Place; voortaan zal het niet langer een echte thuis zijn. Verwacht niet dat alle eindjes keurig aan elkaar zijn geknoopt; tevens blijft de toekomst voor een aantal personages een groot vraagteken. The die is cast; de teerling is geworpen, inderdaad. Met het kerstdiner als de kers op de verslavende Cazalet- taart.