Een huzarenstuk met een schitterende apotheose

Karl Ove Knausgård (1968) is een fenomeen, een literaire sensatie. Deze Noorse auteur schreef met Mijn strijd zijn magnum opus en autobiografie, onderverdeeld in zes delen en goed voor ruim 3.600 pagina’s. Vrouw is het zesde en onherroepelijk laatste deel, bijzonder lijvig qua volume (bijna 1.100 bladzijden!) en overtreft hiermee de vorige delen. Is dit ook zo qua inhoud?  

‘De vorige keer dat ik hen bezocht, was hij Proust aan het lezen, daar was hij nog steeds mee bezig, vertelde hij nu, vlak voordat ik kwam had hij over de dood van de oma zitten lezen. Dat is een van de mooiste passages, zei ik. Ja, zei hij en hij kwam overeind om me vanuit een andere hoek te fotograferen. Ik dacht aan het weinige wat ik nog wist over de dood van de oma. Hoe die als een donderslag bij heldere hemel was gekomen.’ Is het louter toevallig dat Knausgård verwijst naar À la recherche du temps perdu, het meesterwerk van Marcel Proust? Je mag inderdaad zeggen dat Knausgård de moderne Proust is; de parallel met deze Franse schrijver is immers snel getrokken. De Noor is wel directer dan de Fransman en graaft ook dieper. Marcel Proust is dan eerder de keizer van de beeldspraak en de ellenlange zinnen.  

In dit zesde en laatste deel van Mijn strijd - de verwijzing naar Mein Kampf van Adolf Hitler is niet toevallig - neemt de auteur ruimschoots de tijd om zijn vrouw Linda te eren en te waarderen. Ze lijdt aan een bipolaire stoornis en is het grootste slachtoffer van Knausgårds literaire droom. Ook dit keer schrijft de auteur onverholen over zichzelf en zijn geliefde familie. Tevens keert hij meermaals terug naar zijn eigen identiteit, maar schrikt er ook niet voor terug om zijn eigen visie weer te geven over literatuur, kunst en geschiedenis. Plotseling slaat Knausgård een andere weg in en zijn in een lang essay Adolf Hitler, de nazitijd en de vreselijke slachtpartij op het eiland Utøya aan de beurt. Vervolgens krijg je de laatste tweehonderd pagina’s voorgeschoteld, die zijn gewoonweg top. Een schitterende apotheose van een zesdelig huzarenstuk, waarin alle verhaallijnen uit de vorige boeken samensmelten.  

Karl Ove Knausgård overstijgt in dit boek het menselijke verstand en zoekt de zuivere emotie op… en precies dit raakt de lezers. Of hij nu vol humor een gebeurtenis beschrijft of een gevoelig onderwerp aansnijdt, telkens verbaast of ontroert hij zijn fans. Een magnum opus waarin je wordt geconfronteerd met zowel de meest beslissende momenten als de onbelangrijke dagdagelijkse dingen van het leven. Iedereen zal zichzelf hierin herkennen. Je volgt de levenswandel van de auteur, vanaf de meest beslissende momenten tot en met de kleine en onbelangrijke dagelijkse dingen van het leven. Gedetailleerd geeft de schrijver zijn eigen reacties weer op de vorige vijf boekdelen, stelt hij alles in vraag en zoekt naar het hoe en het waarom. Knausgård gaat tot op de bodem, kent geen limieten en ontziet niets of niemand, inclusief zichzelf.  

Vrouw is verslavende literatuur, niet omwille van een meesterlijke plot, wel omdat deze roman zo herkenbaar is en uit het leven gegrepen. Zonder enige opsmuk, zodanig weergaloos geschreven dat het nooit verveelt.  

In een tijd waarin selfies hoogtij vieren zet Knausgård een fotoreportage op papier, waarin zijn leven wordt ontrold in ontelbare close-ups. Een stilistisch meesterwerk, een levenswerk. Een prachtig kunstwerk. Na het schrijven van Mijn strijd belandde de auteur in een depressie. Gelukkig heeft hij zich snel herpakt en bruist hij van de nieuwe ideeën.