Welkom in de wondere wereld van Wallander en Mankell

Hij was achttien toen hij bij de politie wou; huwde met Mona en werd vader van dochter Linda. Nadien schopte hij het tot een gedreven politie-inspecteur. Zijn huwelijk werd geen succes; ongecontroleerde uitbarstingen van woede waren vooral verantwoordelijk voor de onvermijdelijke echtscheiding. Nadien bleef hij, ondanks een aantal verliefdheden, alleen. Wallander was een eenzaat. Ook met zijn dochter liep het niet altijd gesmeerd. Welkom in de wondere wereld van Kurt Wallander en zijn ‘schepper’ Henning Mankell!

Wallanders wereld komt dan wel wat laat op de markt, maar is daarom niet minder interessant. Een uitgebreid eerbetoon, een requiem aan het adres van beide heren. Wat ga je met dit boek beleven, vanaf de eerste rij? Als opwarmertje een lofzang van zangeres en auteur Patti Smith, op de voet gevolgd door een ode van journalist Frits van Exter. Hij uit zijn bijzondere aantrekkingskracht tot Wallander als personage en als mens; tevens drukt hij het afscheid lyrisch uit: “Langzaam zou Kurt Wallander verdwijnen in de duisternis die hem een paar jaar later definitief naar het lege universum zou sturen dat alzheimer heet.” Uiteraard mag een kort verhaal zeker niet ontbreken, dus gaat het verder met De hand, waarin Kurt Wallander zijn ding mag doen. Dit is een herziene versie van Het graf, dat in 2004 het geschenk was voor de Maand van het Spannende Boek.

Toen Wallander op maandagochtend 28 oktober de deur van de vergaderkamer van het politiebureau achter zich dichtdeed, was het twee minuten over acht. Hij had slecht geslapen nadat hij op de bank wakker was geworden. Bovendien was zijn scheerapparaat stukgegaan. Hij was ongeschoren en voelde zich vies. Rond de tafel zaten de mensen die hij gewend was aan zijn zijde te hebben. Met enkelen van hen werkte hij al meer dan vijftien jaar samen. Even schoot het door hem heen dat dit de mensen waren die inhoud gaven aan een cruciaal deel van zijn leven. Hij was nu zelf degene met de meeste dienstjaren als rechercheur in Ystad. Ooit was hij de jongste geweest.

Een beschrijvende en verhelderende passage uit het korte verhaal De hand.

De helden wisselen elkaar even af, want vervolgens geeft Mankell een persoonlijke terugblik op het verloop van de Wallander verhalen. Nadien volgt een ellenlange lijst met allerlei informatie. Alle personages die een rol van betekenis speelden in de serie, de locaties, inclusief de fictieve (maar die halen zeker niet de bovenhand). Aandacht ook voor Wallanders favorieten waarbij opera, hoe kan het ook anders, op nummer één staat. Kortom, te veel om op te noemen, maar ruimschoots de moeite waard om dit boek als hebbeding en collector’s item in huis te halen.

Wat krijg je als potentiële lezer/koper niet, of wat zou je eventueel kunnen missen? Een luxe-uitvoering die de inhoudelijke kwaliteit van Wallanders wereld nog zou versterken. Aan dergelijke afwerking hangt natuurlijk ook een stevig prijskaartje; dit is waarschijnlijk ook de reden waarom het een eenvoudig boek is geworden. Tevens ontbreekt – jammer toch – een map waarop de belangrijkste (echte) locaties in kaart worden weergegeven.

Zijn oeuvre bestaat uit toneelstukken, jeugdboeken, romans en uiteraard thrillers. Henning Mankell (1948-2015) was bijzonder maatschappelijk geëngageerd. Longkanker heeft de Zweedse meester geveld. Voordat hij overleed schreef hij eerst nog  het autobiografische Drijfzand en tenslotte de roman Zweedse laarzen. Wie Mankell zegt, zegt onmiddellijk Kurt Wallander. Deze humeurige en slordige diabeet, die houdt van drank en muziek, bezorgde zijn geestelijke vader eeuwige roem.

Er rest ons niets anders dan het werk van ‘maestro’ Henning Mankell, peetvader van de Zweedse misdaadroman, te lezen en te herlezen en hem vooral niet te vergeten. Tenzij het stille en langzame moordwapen -dat alzheimer heet- daar anders over gaat beslissen.