Confronterend en onderhoudend

Lisa Ridzén (Zweden, 1988) is socioloog en het boek resulteerde uit haar promotieonderzoek over mannelijkheidsnormen en de aantekeningen die het thuiszorgteam van haar opa had achtergelaten. Het is haar debuut en het werd in Zweden onmiddellijk een bestseller, de boekhandelaren verkozen het tot Boek van het jaar en meer dan 30 landen hebben de vertaalrechten.

Het verhaal is in de ik-stijl en aan het woord is de 89-jarige Bo die nog steeds thuis woont en gedurende de dag hulp krijgt. Bo heeft het niet gemakkelijk met het feit dat hij zo afhankelijk wordt en dit steeds meer in toenemende mate. Zijn geheugen laat hem ook al eens in de steek waardoor hij heel vaak terugblikt en droomt over het verleden. Op die manier leren we hem kennen als zoon en als echtgenoot en vader van zijn enige zoon. Zijn hond Sixten is zijn troost en houvast in deze tijd en het feit dat zijn zoon net zijn trouwe hond wil weghalen, is de rode draad in dit boek.

De auteur maakt het de lezer niet altijd gemakkelijk, Bo vertelt voor een deel het verhaal aan zijn vrouw die ondertussen volledig dement is en in een zorginstelling zit. Maar Bo dut ook heel vaak in en via zijn dromen komen we dan de gebeurtenissen uit het verleden te weten. En dan zijn er de aantekeningen van de thuiszorg en de bezoekjes van zijn zoon Hans waardoor zijn huidige leven op zijn 89ste beschreven wordt. Daarin klinkt heel vaak de waanhoop door voor het dreigende verlies van zijn hond, de frustratie om zelf geen beslissingen meer te kunnen of mogen nemen en van zijn aftakelende lichaam en de moeite die hij heeft om de woorden te vinden voor de liefde voor zijn zoon. Doordat de auteur het verhaal volledig vertelt vanuit de beleving van Bo zelf, wordt er heel vaak gewisseld van tijdszone en zeker aan de stukken waarin hij aan zijn vrouw vertelt als de jij-persoon, moet je gewoon worden.

Centrale thema's zijn dus ouder worden, vriendschap en vader-zoonrelaties. Het boek is vaak toch wel confronterend, hoe wij omgaan met oudere mensen komt niet altijd zo positief uit de verf. Maar langs de andere kant is er toch ook heel wat over 'liefde' te lezen en het is soms wel ontroerend.

Het boek was niet helemaal mijn ding en mijn aandacht durfde al eens verslappen tijdens het lezen, er gebeurde immers niet zoveel en herhaling was er ook wat natuurlijk voor een stuk te wijten is aan het personage. Maar hoe verder ik kwam, hoe meer ik het boek toch kon appreciëren. De kraanvogels vliegen naar het zuiden is een goed geschreven en onderhoudende roman en zeker het lezen waard.