Grijs

Adania Shibli (Palestina, 1974) promoveerde in Media and Cultural Studies in Londen en haalde daarna nog een postdoctoraal in Berlijn. Ze doceerde aan de University of Nottingham en sinds 2013 is ze part-time professor aan het Department of Philosophy and Cultural Studies van de Birzeit University in Palestina. Nu verdeelt ze haar tijd tussen Jerusalem en Berlijn. Ze schreef drie boeken in het Arabisch in 2010, 2012 en 2017, alleen haar laatste boek is vertaald in het Nederlands als 'Een klein detail'. Ze was nauwelijks bekend bij het grote publiek tot ze in 2023 in het nieuws kwam doordat de belangrijkste boekenbeurs ter wereld, de Frankfurter Buchmesse besloot om de haar toegewezen LiBeraturpreis toch niet uit te reiken en dit naar aanleiding van de gebeurtenissen rond 7 oktober 2023 in en rond Gaza. Er kwam prompt een stroom van solidaire reacties op gang waarbij verschillende uitgeverijen hun deelname aan de boekenbeurs introkken. En meer dan 1300 intellectuelen riepen in een open brief op om Palestijnse schrijvers een plaats te geven.

'Een klein detail' heeft twee verhaallijnen die netjes in twee delen zijn verteld. Vooreerst is er het historische deel dat zich een jaar na de oprichting van Israël afspeelt in de Negev-woestijn in het Zuiden van Israël vlakbij de grens met Egypte. Shibli vertelt door de ogen van een bevelhebber de gebeurtenissen die plaatsvonden tussen 9 en 13 augustus 1949 en welke eindigde met de dood van een naamloos Bedoeïnenmeisje, maar niet voordat ze herhaaldelijk vernederd en verkracht werd. De wreedheid spat van de pagina's af.

Het tweede deel speelt zich precies 25 jaar later af in 1974 dat tevens het geboortejaar van de schrijfster is. Een journaliste uit Ramallah probeert de ware toedracht van de feiten te achterhalen. Het blijkt een logistiek huzarenstuk te zijn, als Palestijnse een auto huren was al niet simpel en om dan ook nog in de andere sectoren te komen waarbij je vele checkpoints moet passeren?

Doorheen een mix van fictieve en historische feiten en in slechts weinig pagina's is Adania Shibli er in geslaagd om een stukje van het dagelijkse leven en de problemen van de Palestijnse bevolking te schetsen. Heden en verleden blijken ook onlosmakelijk met elkaar verbonden te zijn. Het was ook een bewuste keuze van de schrijfster om geen plaatsnamen te gebruiken of namen tout court. Het geeft voor de auteur het gevoel van de Palestijnen weer dat zij en hun steden uitgewist zijn. Dit werkt trouwens, het is een krachtige stijlconstructie.

'Een klein detail' oogst veel succes en toch is het een boek dat mij helemaal niet aansprak. Het verhaal greep mij niet en bleef afstandelijk, inhoudelijk vond ik het mager. De cover weerspiegelt een beetje mijn gevoelens over het boek, grijs en onbestemd. Velen zullen het hiermee niet eens zijn, gezien de vele positieve recensies waardoor het boek op mijn leeslijst beland was.