Een doorsnee man maar groots boek

John Williams (1922-1994) is afkomstig uit een boerenfamilie, was journalist en diende tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de luchtmacht. Terug in Amerika ging hij opnieuw studeren en haalde een Master of Arts aan de universiteit van Denver. Daarna studeerde hij nog Engelse literatuur in Missouri en vanaf 1955 doceerde hij dan creatief schrijven aan de universiteit van Denver. Williams publiceerde in 1948 zijn eerste roman Niets dan de nacht wat zijn minst bekende werk is, Stoner uit 1965 is de derde van de vier romans die hij schreef. Zijn werk bleef echter lang onopgemerkt maar dat veranderde in 2006 met de heruitgave van Stoner dat een wereldwijde bestseller werd, voor de Nederlandse vertaling was het nog wachten tot 2012.

Stoner is absoluut geen flitsend verhaal, integendeel, het vertelt het doorsnee levensverhaal van William Stoner die een doorsnee docent Engels is maar wel met een grote liefde voor het vak, zelfs het leraar zijn is voor hem een passie. Verder is hij op zoek naar de amoureuze liefde en heeft grootse verwachtingen hieromtrent, maar ook hierin slaagt hij niet. Hij slaagt er wel in om enkele sporadische vriendschappen te ontwikkelen maar dezen blijven uiteindelijk oppervlakkig, hij is meestal in zichzelf gekeerd en zijn sociale vaardigheden zijn beperkt. Daardoor staat hij vaak wel voor datgene waarvan hij gelooft dat correct en juist is, hij sluit in deze gevallen geen compromissen. Op andere vlakken laat hij alles wél zijn gang gaan en hij legt zich bij het meeste gewoon neer, vaak tot ergernis van de lezer wel, je denkt meer dan eens van 'man, kom toch eens op voor jezelf!' Een zeer gewoon verhaal, over een zeer gewone man dus.

Stoner leest als een biografisch verhaal en er zitten zeker wat autobiografische elementen in, toch is het een volledig fictief. Doordat het een levensverhaal is, krijg je dit gevoel wel, speciaal toch wel.

Veel actie en spannende plotwendingen lees je niet in dit boek en toch is dit zo een boek dat je meesleept. Het boek is in de ik-persoon geschreven en je leert het personage van Stoner zeer goed kennen, je leeft helemaal mee met hem en je begrijpt hem. Het is vanuit het perspectief van Stoner dat je de andere personages ziet en een beetje leert kennen maar dus enkel voor zover ze Stoner zelf beïnvloeden en zijn gedachten en gevoelens vormgeven.

Doorheen het boek krijg je verder een zeer goed beeld van de tijdsgeest en de normen en waarden van toen, op die manier kan de auteur toch ook een en ander aan de kaak stellen, wel heel subtiel allemaal.

Stoner is in feite een eenvoudig boek maar op een of andere manier toch weer niet. Het gaat over een middelmatige man met een middelmatig leven, soms gelukkig en dan weer wat minder gelukkig, maar wel een man die zijn leven kan overzien en zelfs snapt, een man die zijn leven weet te relativeren en in perspectief te plaatsen. Daardoor wordt het personage van Stoner in de ogen van de lezer toch groots. Het boek mag dan al wel meer dan een halve eeuw oud zijn, het is absoluut ook nu nog goed te lezen en het boeit van het begin tot het einde.