Verrast worden door het leven is een geschenk

De Amerikaanse schrijver Anthony Doerr (1973) is in Nederland bekend geworden vanwege zijn boek Als je het licht niet kunt zien. Dit boek is in Nederland verschenen in 2015 en won in datzelfde jaar de prestigieuze Pulitzer Prize. Zijn eerste roman, About Grace (2004), vertaald door Edo Marinus in Bevroren dromen, verscheen in Nederland in 2017.

Bevroren dromen gaat over de negenenvijftigjarige David Winkler. Hij is hydroloog en houdt zich bezig met vorming en wetmatigheden van ijskristallen. Op zijn tweeëndertigste ontmoet hij Sandy. Ondanks het feit dat zij getrouwd is met Herman, krijgen Winkler en Sandy een relatie. Wanneer Sandy zwanger blijkt van Winkler, vluchten ze min of meer van Anchorage in Alaska naar Ohio, waar de kleine Grace geboren wordt.

Al vanaf zijn jeugd droomt Winkler over gruwelijke gebeurtenissen die later werkelijkheid worden. Op een dag droomt hij dat Grace zal verdrinken door zijn eigen nalatigheid. In paniek vlucht hij weg bij zijn gezin in de hoop dat het noodlot Grace niet zal treffen als hij niet in de buurt is. Hij belandt op een tropisch eiland in de Caribische zee, alwaar hij gaat werken als een soort manusje van alles bij een hotel en kennis maakt met een lokaal gezin, waarvan dochter Naaliya een soort surrogaatdochter wordt van hem. Aanvankelijk probeert hij nog met Sandy in contact te komen, maar zij geeft te kennen dat ze door hem met rust gelaten wil worden. Hoe het met Grace gaat en of ze zelfs nog leeft blijft onduidelijk.

Ook in zijn nieuwe omgeving heeft Winkler last van zijn dromen, maar wanneer hij ontdekt dat hij zijn kennis van komende gebeurtenissen kan aanwenden om onheil te voorkomen, gaat hij na vijfentwintig jaar terug naar Amerika om er achter te komen hoe het met Sandy gaat en of Grace nog leeft.

Bevroren dromen is een lijvig boek, dat bestaat uit zes delen; sneeuwkristallen zijn namelijk ook altijd zeshoeken. Doerr heeft zijn best gedaan om allerlei symboliek in vormen en getallen te verpakken in dit boek en dat doet hij niet altijd even subtiel.

“Kristallen konden net zomin als mensen ontsnappen aan hun interne blauwdrukken. Alles gehoorzaamde aan een star patroon, de zekerheid van de dood.”

Bevroren dromen is een boek vol contrasten: de kou van Alaska staat tegenover de hitte van het tropische eiland, de afstand ten opzichte van zijn eigen familie staat tegenover de nabijheid van liefdevolle bijna-familie op het eiland. Doerr probeert uitersten met elkaar te verbinden en beschrijft op een meesterlijke manier het overleven onder barre omstandigheden. Als Doerr namelijk ergens goed in is, dan is het wel in beschrijvingen van de natuur, alhoewel dat er wel mede toe bijdraagt dat het boek dikker is geworden dan nodig en dat de ontwikkeling van de personages wat achterblijft. Het onwaarschijnlijke leven van Winkler zou geloofwaardiger zijn geworden, wanneer Doerr andere accenten gelegd zou hebben.

Toch is Bevroren dromen het lezen waard. Doerr heeft interessante en soms zelf wat filosofische gedachtengangen over het leven en over relaties tussen mensen waarover je als lezer graag met hem meedenkt. Het is het werk van een jonge schrijver, waarin je tussen de regels door het potentieel van een groot verteller al kunt ontdekken.

“Maakte het wat uit? In onze herinneringen en verhalen kunnen we uiteindelijk van ons leven maken wat we willen. Verrast worden, écht verrast worden door wat er in het leven op je pad komt, dat - daar kwam Winkler nu achter - was het echte geschenk.”