Heel de wereld is een tekst
Dat Juan Gómez Bárcena (1984) literatuurwetenschap, geschiedenis en filosofie heeft gestudeerd is overduidelijk wanneer je zijn debuutroman De hemel boven Lima leest; die drie disciplines zijn namelijk op een zeer evenwichtige manier verwerkt in dit opmerkelijke boek. Het boek is vertaald door Peter Gelauff.
Het verhaal speelt zich af rond 1900, in Peru. José en Carlos, beiden afkomstig uit een rijke familie, studeren rechten omdat dat van hen verwacht wordt en schrijven gedichten omdat ze daar aardigheid in hebben, maar erg verdienstelijk is hun werk niet. Omdat ze dat zelf ook wel weten, ontwikkelen ze een fictieve, aantrekkelijke en ietwat raadselachtige vrouw, Georgina Hübner, in wier naam ze steeds persoonlijker wordende brieven sturen aan de beroemde Spaanse dichter Juan Ramón Jiménez. Ze hopen hem ertoe te bewegen dat hij hun gedichten zal gaan terugschrijven. Hun plan lijkt te werken; er komt een geanimeerde briefwisseling tot stand tussen Madrid en Lima, maar wanneer er in Lima stakingen uitbreken, lijkt die stroom abrupt tot stilstand te komen en moeten de vrienden bedenken hoe ze het contact kunnen herstellen.
Het is maar de vraag wat het belangrijkste gegeven is in deze roman. Gaat het om de vrienden José en Carlos, om de beschrijving van de verschillen tussen arm en rijk in Lima rond 1900, om de vraag of en hoe je dichter wordt of misschien toch om de stelling van Carlos dat ‘alles literatuur is, dat heel de wereld een tekst is die slechts uit woorden is opgebouwd’? Een grappig detail is in ieder geval dat, vast niet toevallig, ongeveer op de middelste pagina van het boek een opmerking staat over een ‘advies over de centrale bladzijden van iedere roman en hoe daarin iets bijzonders moet gebeuren’. Het is een veelzeggende zin over het gevoel in een soort Droste-effect beland te zijn dat je bij het lezen van dit boek bekruipt.
De hemel boven Lima is een boek waarin niet veel gebeurt; lezers die houden van een stevige plot en wervelende verhaallijnen zullen dit boek minder kunnen waarderen. Bárcena heeft - en hoe knap is dat voor een debutant – een geheel eigen manier ontwikkeld om feiten en fictie met elkaar te verweven; de Spaanse dichter Jiménez, die in 1956 de Nobelprijs voor de Literatuur won, heeft bijvoorbeeld inderdaad jarenlang gecorrespondeerd met een niet bestaande jonge vrouw. Of je houdt van de wat beschouwende manier waarop Bárcena gegevens rangschikt en een plaats geeft in zijn roman moet je afwachten, maar dat hij bewondering verdient voor zijn manier van schrijven staat buiten kijf. Vermoedelijk is het voor hem een even grote noodzakelijkheid als voor zijn personage Carlos:
‘Hij denkt dat hij schrijft om dezelfde reden als waarom zijn vader tonnen rubber verzamelt of zijn moeder al zo’n dertig jaar onafgebroken rozenkransen bidt. Omdat hij niks anders weet te doen. Omdat hij ergens anders wil zijn.’
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Helena van D
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
