Een loden last
Stefanie de Velasco (1978) debuteerde in 2014 zeer succesvol met haar roman Tijgermelk. Het boek werd een bestseller in haar geboorteland Duitsland en werd in 2017 verfilmd. Het duurde zes jaar voordat haar tweede roman Geen deel van de wereld (vertaald door Marcel Misset) verscheen; De Velasco beschouwt haar debuut als een noodzakelijke opmaat voor haar nieuwste boek; ideeën voor het plot van Geen deel van de wereld had ze al aan het begin van dit millennium. De Velasco studeerde politicologie en Europese antropologie en heeft voor dit boek gebruik gemaakt van haar eigen ervaringen als lid van de Jehova’s getuigen, een gemeenschap die ze op haar vijftiende de rug toekeerde.
Hoofdpersonage Esther wordt op een dag vrij plotseling weggerukt uit haar vertrouwde leven in de West-Duitse plaats Geisrath om een nieuwe gemeenschap voor Jehova’s getuigen op te richten in Peterswalde, de Oost-Duitse geboorteplaats van haar vader. Ze doet een stap terug in de tijd; er is bijvoorbeeld geen centrale verwarming of televisie in haar nieuwe huis. De Velasco heeft haar roman gesitueerd in de jaren tachtig van de vorige eeuw, waardoor het bijvoorbeeld plausibel is dat mensen alleen contact hebben met elkaar via brieven en telefoon. Toch is het gebrek aan comfort het laatste wat Esther bezighoudt; ze blijkt vooral haar vriendin Sulamith enorm te missen. Het is wel duidelijk dat er iets met haar gebeurd is, maar niet precies wat. De Velasco hanteert een aantal technieken om die spanning rondom Sulamith vast te houden. Zo zijn er al helemaal aan het begin van het boek wat omineuze zinnen te lezen als:
Boven ons hoofd vloog een kleine mot tegen de tl-balken, hij vloog op het licht af, steeds weer, botste ertegenaan en viel dood op ons neer.
‘Zo moeten Lucifer en zijn demonen eruit hebben gezien toen ze uit de hemel werden geworpen,’ zou Sulamith hebben gezegd.
Daarnaast wisselt De Velasco ieder hoofdstuk van het heden in Peterswalde naar het verleden in Geisrath, waardoor heel geleidelijk duidelijk wordt wat er is gebeurd met Sulamith. In haar nieuwe woonplaats ontdekt Esther ook een deel van haar familiegeschiedenis die tot dan toe zorgvuldig voor haar geheim gehouden was.
De vriendschap tussen Esther en Sulamith staat centraal in deze bijzondere roman. Sulamith en haar moeder Lidia zijn vanuit Roemenië te voet naar Duitsland gevlucht toen Sulamith vijf jaar oud was. De moeder van Esther – die overigens het prototype is van hoe een getuige van Jehova zich zou gedragen - ontfermt zich over de vluchtelingen en weet hen te winnen voor de gemeenschap van de Jehova’s getuigen in Geisrath. Esther en Sulamith worden onafscheidelijke vriendinnen, maar ze beleven de vriendschap allebei op een andere manier. De meisjes worstelen op hun eigen manier met de eisen die door het geloof aan hen gesteld worden. Boven alles is het belangrijk dat ze zich niet inlaten met ‘de wereld’. Ze groeien op zonder hun verjaardagen of Kerst te vieren en hebben een document op zak waar op staat dat ze bloedtransfusies weigeren. De Velasco legt goed uit waarom bepaalde verworvenheden van ‘de wereld’ zo pertinent afgewezen worden en beschrijft ook de angst die er bestaat om buiten de gemeenschap terecht te komen. Desalniettemin worstelen beide meisjes steeds meer met de eisen die door het geloofssysteem aan hen gesteld worden.
Geen deel van de wereld is een intrigerende maar soms wat trage roman over een wereld waar je normaal gesproken alleen van de buitenkant naar kijkt. Geloofszekerheden als het Paradijs en het Armageddon blijken voor sommigen een houvast te zijn en voor anderen een ‘loden last’. De vriendschap tussen Esther en Sulamith is prachtig beschreven en de karakters van beide meisjes zijn goed uitgewerkt. De overige personages zijn helaas wat eendimensionaal gebleven, maar toch is De Velasco erin geslaagd om een boeiende roman te schrijven over een verstikkende religieuze gemeenschap.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Helena van D
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
