'Het is ook een kunst je angst te beschrijven'
Indien je rekent op een autobiografische roman, wanneer je In het buitengebied van Adriaan van Dis leest, kom je bedrogen uit. Van Dis staat bekend vanwege autobiografische elementen in zijn werk, maar aan het eind van In het buitengebied vermeldt de schrijver expliciet dat "niet alle verbeelding autobiografisch is", dat wie zich herkent zich vergist en dat hij ook geen aambeien heeft. Waarvan akte.
Toch heeft de naamloze hoofdpersoon een aantal kenmerken, die wel aan de persoon Van Dis doen denken. Net als Van Dis is hij schrijver. Hij woont op een zeer stille plek in een afgelegen vallei bij een rivier, ver bij alles en iedereen vandaan, slechts in het gezelschap van zijn geiten en zijn kippen. Een keurige man is het, die zich omringt met mooie spullen, maar die ook een bepaalde fascinatie heeft met vuil en stank. De ode die in het boek gebracht wordt aan groene zeep is hilarisch en uniek.
Eenzaam is hij ook, de hoofdpersoon in het boek. In interviews heeft Van Dis onthuld dat hij dat zelf ook is geweest, eenzaam en depressief. In die zin was het voor hem een noodzakelijk boek, dat vertelt hoe de hoofdpersoon omgaat met eenzaamheid en dwangmatige gedachten.
Die gedachten worden in het boek verwoord door de dialoog met de Binnenstem, die al vanaf de jonge jeugd van de hoofdpersoon zeer kritisch commentaar levert op al diens gedachten en handelen. Vol zelfspot legt de Binnenstem genadeloos de gebreken van de schrijver bloot.
“Je zit er weer eens naast, beste Binnenstem. Je pocht op een corrigerend geheugen, maar schaamte vertroebelt je blik. Je kijkt naar mij zoals je denkt dat anderen naar me kijken, met afstand, en je dwingt me tot zelfspot, behaagzieke zelfspot, om applaus te oogsten.”
In het buitengebied heeft als ondertitel ‘roman in verhalen’. Je leert de hoofdpersoon kennen door zijn waarnemingen van en interactie met anderen, via een zestal verhalen over de weinigen die hij in zijn isolement ontmoet. Het zijn archetypische wezens, waarvan de som het wezen van de hoofdpersoon vormt. In zekere zin vormen zij allemaal op hun eigen manier het spiegelbeeld van de hoofdpersoon.
Zonder al te veel over haar te verklappen, is Akiko (Japans voor briljant kind) wel een heel bijzonder romanpersonage. Ze is zeer belezen en kent geen eenzaamheid. Ronnie is een aandoenlijke puber uit een achterstandsmilieu, Rivka een voorbeeldige, elegante en inmiddels oude dame, die van grote invloed is geweest op de hoofdpersoon toen hij volwassen werd. De nogal venijnig beschreven Claire is zelf schrijfster en lezer. Zij vertegenwoordigt de kunst en vormt eigenlijk het bestaansrecht van de schrijver. Victor is een vluchteling met verminkte vingers, die opvallend genoeg de naam aanneemt van de overleden vader van de hoofdpersoon en Werner tenslotte, schoolvriendje van de schrijver, pleegde op elfjarige leeftijd zelfmoord omdat zijn vader fout was in de oorlog. Dit laatste personage heeft misschien wel de grootste invloed gehad op de hoofdpersoon.
In dit compacte en helaas wel wat dunne boek is niets toevallig. Dood en verval zijn thema’s die in zeer diverse gedaantes met regelmaat terugkeren. Toch wordt het nergens zwaar; de ironische stijl van het boek blijft lichtvoetig en in de wat archaïsche woordkeuze van Van Dis hoor je als het ware zijn kenmerkende stemgeluid doorklinken. Of het boek autobiografisch of niet is, doet er niet toe. De zwarte humor van Van Dis is ongeëvenaard.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Helena van D
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
