Teleurstellend tweede deel

Met Antonia’s hoop, het tweede deel in 'De vrouwen van Beiersdorf'-trilogie vervolgt de Duitse Lena Johannson het verhaal van Gertrude, Irma en Toni. Vanuit de perspectieven van deze drie vrouwen neemt ze je mee in hun uiteenlopende levens. Hilke Makkink verzorgt wederom de vertaling.

Het is 1903 en Oscar is behalve directeur van Beiersdorf betrokken bij verschillende verenigingen en stapt zelfs de politiek in om de sociale omstandigheden van werknemers te verbeteren. Iets wat hem door de gevestigde orde niet in dank wordt afgenomen. Gertrude is nog steeds bezig met het organiseren van kunstsalons en maakt zich vooral druk om de werklast van Oscar. Irma probeert als schilderes internationaal door te breken en Toni heeft eindelijk liefdesgeluk gevonden bij Hermann met wie ze (ongetrouwd) samenwoont. Op het sterfbed van haar vriendin heeft Toni beloofd om voor haar dochtertje Ellma te zorgen. Om het kleine meisje te kunnen adopteren is het noodzakelijk dat ze getrouwd is, maar Hermann heeft andere prioriteiten. Gezien de titel zou het verhaal van Toni de belangrijkste verhaallijn moeten zijn, maar net als in het voorgaande deel komen de drie vrouwen evenredig aan bod.

De verwachting dat de auteur na de kennismaking met de drie vrouwen in het voorgaande deel nu meer diepgang en groei in de personages zal brengen, wordt jammer genoeg niet waargemaakt. Sterker nog, de personages boeten zelfs aan karakter en persoonlijkheid in. Gertrude blijft haar saaie zelf met haar gelijkmatige humeur. Van Irma’s tumultueuze leven vol emoties is niet veel meer over en hoewel ze nog een paar eigenzinnige trekjes heeft, heeft ze zich geconformeerd aan haar leven als vrouw van een invloedrijke senator. De pittige problemen waar ze mee te maken krijgt als ze een internationale schilderscarrière ambieert, weten geen emotionele betrokkenheid bij de lezer op te roepen. Datzelfde kan gezegd worden van Toni’s strubbelingen met haar strijd in de adoptieprocedure van Ellma. Dat kwade genius Dierksen volhardt in zijn poging om Oscar en Beiersdorf in diskrediet te brengen, is evenmin verrassend en voelt vooral als een herhaling van zetten.

Ondanks dat de schrijfstijl toegankelijk en makkelijk leesbaar is, mankeert het vooral aan sprankelende en tot de verbeelding sprekende dialogen. Hierdoor blijven de personages eendimensionaal en komen ze niet echt tot leven. Ondanks serieuze thema’s als ongehuwd moederschap, racisme, sociale ongelijkheid en jaloezie blijft het verhaal net als de personages oppervlakkig. De spanningsopbouw laat behoorlijk wat te wensen over. Op de momenten dat een verhaallijn een interessante kant opgaat, komt daar abrupt een eind aan als de auteur van perspectief verandert. Deze beoogde cliffhanger schiet zijn doel voorbij en heeft als tegenovergesteld effect dat de ingezette lijn een zachte dood sterft en geen nieuw leven meer ingeblazen wordt. Het sluitstuk is er vooral een van 'met grote stappen thuis' als Johannson alle problemen als sneeuw voor de zon laat verdwijnen om het onvermijdelijke happy end mogelijk te maken.

Het verhaal heeft meer dan genoeg ingrediënten om er een meeslepende roman van te maken, maar spijtig genoeg lukt het Johannson niet om dat voor elkaar te krijgen. Hopelijk weet ze met het laatste deel het tij te keren en de trilogie met Irma’s geheim alsnog tot een positief einde te brengen.