Interessante biografie in een breed maatschappelijk kader
Het eerste dat opvalt als je begint met lezen in Cissy van Marxveldt, Een biografie is dat Monica Soeting (1955) het leven van Cissy van Marxveldt (1889 - 1948) in een zeer breed kader heeft geplaatst. Ze schenkt heel veel aandacht aan het leven in het algemeen, het sociale milieu en de tijdsgeest van eind 19e, begin 20e eeuw. Natuurlijk is de rode draad het leven van Van Marxveldt en haar werk, maar juist door het in dit kader te plaatsen wordt het zeer interessant. Ook voor mensen die onbekend zijn met de boeken van Van Marxveldt.
In het begin van de 20e eeuw werd een vrouwelijke auteur totaal niet serieus genomen. Dat gold trouwens niet specifiek voor Van Marxveldt maar dit was de algemene teneur. Het schrijven werd gezien als hobby omdat de hoofdtaak van een vrouw de zorg voor echtgenoot en gezin was. Dit werd ook in stand gehouden door Van Marxveldt zelf die in interviews, net als het merendeel van andere vrouwelijke auteurs in die tijd, haar schrijven altijd als aardigheidje voor tussendoor benadrukte. Van Marxveldt wees haar echtgenoot altijd aan als de stimulator van haar schrijven, die welwillend de ‘hobby’ van zijn echtgenote toestond en aanmoedigde. Hierdoor vertoonde zij naar buiten toe het gewenste sociale gedrag. Dat zij met haar boeken meer geld verdiende dan haar echtgenoot en hierdoor hoofdverdiener in het gezin was werd niet aan de grote klok gehangen.
De manier waarop tegen vrouwelijke auteurs werd aangekeken, heeft Van Marxveldt dan ook nooit de literaire erkenning opgeleverd die mannelijke auteurs wel ten deel viel. Een (anonieme) recensent was bijvoorbeeld van mening dat Van Marxveldt zeker talent had getuige deze quote: “… een talent dat doet denken aan de bijzondere kunst van den Vlaamsen schrijver Willem Elschot”. Maar over het algemeen werd haar werk en dat van haar vrouwelijke collega’s, zoals door bijvoorbeeld de schrijver Anthonie Donker, beschreven, “…als een nieuw fenomeen dat niets aan de kwaliteit van de Nederlandse literatuur toevoegde”. Van Marxveldts werk werd beoordeeld als luchtige ‘bakvis’ boeken, terwijl ze naast het bekende Joop ter Heul en Zomerzotheid nog tientallen andere verhalen en boeken voor volwassenen heeft geschreven die inhoudelijk veel serieuzer waren. Daar werd door - vooral mannelijke- recensenten voor het gemak totaal aan voorbij gegaan.
Behalve dat Monica Soeting in heldere bewoordingen de achterliggende betekenis van het werk van Van Marxveldt verklaart en zij duidelijk maakt dat het zoveel meer is dan alleen maar gezellige en grappige ‘bakvis’ boeken, schenkt ze ook volop aandacht aan het privéleven van Van Marxveldt. Als dochter van een onderwijzer groeit ze op in Friesland, maar ze maakt haar jeugd in interviews en cv’s altijd mooier en interessanter dan het in werkelijkheid was. Ze werd geboren als Setske de Haan, maar gevraagd naar het waarom van haar pseudoniem, vertelt ze bijvoorbeeld dat Cissy haar echte naam is en dat haar man, Leo Beek, de achternaam Van Marxveldt daarbij heeft bedacht. Ondanks dat ze een populair schrijfster was, lachte het leven haar niet altijd toe. Waarschijnlijk heeft ze op relatief jonge leeftijd een hersenbloeding gekregen, waardoor ze haar rechterarm niet meer kon gebruiken. Een ziekte die in nevelen werd gehuld en nooit officieel bekendgemaakt. In dezelfde tijd begon haar echtgenoot een buitenechtelijke relatie, maar zij is hem in het openbaar altijd blijven steunen en trouw geweest zoals een goed echtgenote in die tijd betaamde. Door de Tweede Wereldoorlog droogt de inkomstenbron van haar boeken op. Ook haar man brengt geen geld meer in het laatje, omdat hij vanwege zijn Joodse afkomst wordt ontslagen. Hierdoor leeft ze in grote armoede en dit wordt nog extremer als Leo wordt opgepakt en uiteindelijk wordt gefusilleerd. Haar gezondheid laat het ernstig afweten en na een zware longontsteking en twee hartaanvallen sterft ze op slechts 59-jarige leeftijd.
Met Cissy van Marxveldt, Een biografie heeft Monica Soeting een historisch gezien zeer interessant en prettig leesbaar boek geschreven, juist omdat het leven van Van Marxveldt gespiegeld wordt aan de veranderende maatschappelijke positie van meisjes en vrouwen, maar ook aan die van de zogenaamde betere standen en lagere arbeidersklasse.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Helma Koot
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
