Interessante antropologische kijk op anders organiseren

Het eerste dat opvalt aan het managementboek De Corporate Tribe is de prachtige foto op de hardcover: een man in kostuum met een laptop midden in de natuur. En dat geeft in een notendop precies weer waar het boek over gaat: een hedendaagse westerse organisaties terug naar zijn ‘roots’ in een antropologische setting. De auteurs Danielle Braun en Jitske Kramer zijn van huis uit antropoloog en zij beschouwen organisaties als tribes, structuren als verwantschapssystemen, leiders als chiefs en visiedocumenten als totempalen. In 30 antropologische verhalen geven zij inzicht, praktische uitleg en modellen voor organiseren, veranderen en leiden van organisaties, waarbij de kunst wordt afgekeken van verre vreemde volken.  

Het boek is onderverdeeld in drie delen. In het eerste deel (Cultuur schept orde in de chaos) wordt voornamelijk de theorie van de corporate antropologie uitgelegd. In heldere bewoordingen vertellen de auteurs hoe antropologen kijken naar cultuur en hoe een corporate antropoloog dit vertaalt naar cultuurveranderopdrachten in organisaties. In deel twee (In de relaties gebeurt het) wordt de bijna ongrijpbare dynamiek tussen groepen waarin cultuur ontstaat toegelicht en concreet en tastbaar gemaakt. In het derde en laatste deel (Cultuurtransities – bouwen en verplaatsen van totempalen) krijg je praktische modellen aangereikt waarmee je onderscheid kunt maken tussen verschillende soorten cultuurverandering en de daarbij passende interventies. De drie delen zijn op hun beurt weer onderverdeeld in hoofdstukken waarin begrippen als ‘emic’, ‘etic’, ‘participatief observeren’ en ‘framing’ duidelijk worden uitgelegd. Elk hoofdstuk wordt aan het eind in een klein kader samengevat.  

Alle theorie wordt afgewisseld met interessante, soms grappige, verhalen over vreemde volken en culturen en dan blijkt dat die culturen eigenlijk helemaal niet zo ver afstaan van onze eigen westerse cultuur en zakelijke organisatie. Het boek staat vol met prachtige foto’s die de verhalen over de inheemse volken ondersteunen. En vooral de foto die hoofdstuk 13 vervangt, is grappig bedacht.  

Het gaat te ver om te zeggen dat je met dit boek in je hand eigenhandig bij grote organisaties allerlei processen in gang kunt zetten. Daarbij zal professionele hulp van een corporate antropoloog waarschijnlijk onmisbaar zijn. Maar als die zijn werk heeft gedaan, zal het je zeker helpen om het proces voort te zetten en verder uit te rollen. In een kleinschalig bedrijf, waar de processen, culturen en onderlinge verhoudingen gemakkelijker in kaart te brengen zullen zijn, is de aangereikte theorie waarschijnlijk simpeler zelfstandig in praktijk te brengen. Het boek zorgt er zeker voor dat je je organisatie, maar ook je eigen handelen in een groep door een totaal andere bril gaat bekijken. En dit zal er misschien al voor zorgen dat je ongemerkt een proces in gang zet waarin niet alleen naar verkoopcijfers en winstmarges wordt gekeken maar ook naar cultuur en groepsprocessen.  

De Corporate Tribe is uitverkozen tot Managementboek van het jaar 2016 en dat Braun en Kramer weten waarover ze praten blijkt wel uit hun staat van dienst. Ze hebben allebei hun sporen in zowel de antropologie als de corporate antropologie ruimschoots verdiend. Danielle Braun combineerde de klassieke antropologie met organisatiekunde en zij studeerde af als een van de eerste corporate antropologen in Nederland. Jitske Kramer studeerde culturele antropologie en deed veldwerk in Botswana en Uganda. Ze hebben samen de Academie voor Organisatiecultuur opgericht en ze werken onder andere als spreker, auteur, opleider en partner bij verandering.  

Met De Corporate Tribe hebben ze een boek afgeleverd dat niet zal misstaan op menig directietafel. De hardcover, de illustraties en mooie vormgeving stralen kwaliteit uit en het boek nodigt uit om op te pakken en door te bladeren. Een aanrader voor iedereen die eens op een andere manier naar zijn eigen organisatie wil kijken.