Fantasievolle invulling van een historische diefstal

Het schrijftalent van de Duitse auteur Tom Hillenbrand (1972) beperkt zich niet tot een specifiek genre. De van oorsprong politicoloog heeft zijn sporen verdiend in zowel non-fictie, thrillers als (historische) romans. Met De gestolen glimlach levert hij zijn tweede historische roman af, waarin hij terug in de tijd gaat naar het bruisende Parijs van 1911 waarbij de diefstal van de Mona Lisa de hoofdrol speelt.

Hillenbrand heeft gedegen onderzoek gedaan naar alle feiten en al die kennis stort hij aan het begin van het verhaal over de lezer heen. Het geeft weliswaar een mooi tijdsbeeld, maar het zorgt er, samen met de introductie van een grote hoeveelheid al dan niet werkelijk bestaande en ter zake doende personages, voor dat je als lezer door de bomen bijna het bos niet meer ziet. Na het doorworstelen van deze informatiedump trekt Hillenbrand je vervolgens met zijn beeldende schrijfstijl en vloeiende pen, in een fijne vertaling van Merel Leene, moeiteloos het verhaal in en valt er veel te genieten.

De hoofdmoot van de roman draait om de waargebeurde brutale diefstal van de Mona Lisa uit het indertijd in erbarmelijke staat verkerende Louvre. Aan inspecteur Juhel Lenoir de taak om de zaak op te lossen en dat valt niet mee. Behalve dat hij totaal niets van kunst weet, wordt hij in zijn zoektocht naar de dader danig belemmerd door concurrerende politiekorpsen die elkaar de loef proberen af te steken. Ondertussen duikt 'La Joconde' in allerlei humorvolle en bizarre gebeurtenissen op om daarna weer van het toneel te verdwijnen.

In een tweede minstens zo interessante verhaallijn neemt Hillenbrand je mee naar het anarchistische Parijse milieu dat in scherp contrast staat met de bohemienachtige sfeer waarin de kunstenaars zich bevinden. De Bonnot-bende, een anarchistische groepering die bloedige overvallen pleegde waarbij tal van dodelijke slachtoffers vielen, speelt hierin de hoofdrol. Door het fictieve personage Jelena Zjernakova, een van oorsprong Russische naaister, een relatie te laten aanknopen met de beroemde danseres Isadora Duncan, die op haar beurt het anarchisme een warm hart toedraagt, laat de auteur de twee verhaallijnen die geen raakvlakken lijken te hebben met elkaar versmelten.

Het is nog tot op heden niet duidelijk wat er werkelijk met de Mona Lisa is gebeurd in de twee jaar dat ze van de aardbodem verdwenen leek. Hillenbrand heeft aan dat mysterie zijn eigen fantasievolle invulling gegeven met een prominente, fictieve, rol voor de beroemde schilder Pablo Picasso en schrijver/dichter Apollinaire, die beiden werkelijk als verdachte werden aangemerkt. Het opvoeren van deze 'echte' personages geven de extra couleur locale aan het verhaal. Verwacht geen waarheidsgetrouwe weergave van hun persoonlijkheid, want Hillenbrand laat volledig zijn eigen verbeelding los op hun doen en laten terwijl hij ze in gebeurtenissen plaatst die nooit hebben plaatsgevonden. Dat geldt eveneens voor de rol die hij de Italiaanse Vincenzo, die als timmerman een klus in het Louvre uitvoerde, geeft.

Toch zorgt juist het gebruik van die bekende namen voor extra authenticiteit van de tijdgeest. Een boeiende periode waarin Picasso zijn eerste avant-gardistische penseelstreken op het linnen zet, Isadora Duncan furore maakt met een totaal nieuwe dansstijl en de beroemde couturier Paul Poiret zijn hoogtijdagen viert. De auteur voert nog meer historische personages en gebeurtenissen op, die samen met de opkomst van het anarchisme, dat tijdsbeeld compleet maken.

Door het gebruik van meerdere perspectieven zorgt de auteur ervoor dat je regelmatig een verrassende andere kijk op gebeurtenissen krijgt waarmee hij het verhaal opeens een heel andere wending geeft. Je laat je als lezer graag meevoeren in de soms ronduit bizarre, soms humorvolle perikelen waarin de Mona Lisa als lijdend voorwerp verzeild raakt. Het is knap hoe de auteur de verschillende uitgezette lijntjes uiteindelijk bij elkaar brengt in de eindplot. Ondertussen vraag je je stiekem wel af of er wellicht toch iets van waarheid schuilt in deze bijzondere reis van 'La Joconde' waarvan haar mysterieuze glimlach niet haar enige geheim blijkt te zijn.

Wil jij ook meer en leuker lezen? Lees dan dit boek voor de Hebban Reading Challenge van 2024!

Vink er bijvoorbeeld de volgende checklistcategorieën mee af: 'Lees een mysterieus boek' en 'Lees een jong boek'. Meedoen kan via Hebban.nl/challenge.