Van reünie tot psychologische machtsstrijd

Voor de lezers van In retraite, het debuut van Carla de Jong in 2009, was het lang wachten op hoe het leven van de hoofdrolspelers is verdergegaan. Heeft de beproeving waar ze zich onder leiding van de goeroe-achtige coach Catherine Richardson doorheen hebben geworsteld blijvend resultaat gehad of is een interventie nodig? De Jong geeft het antwoord in De sessies.

Voor de retraitegangers is het inmiddels vijf jaar later en ze besluiten opnieuw bij elkaar te komen in het Friese Gaasterland. Tijdens de reünie maken ze de balans op van hun leven en al snel blijkt dat trauma’s uit het verleden verre van opgelost zijn. Luc, inmiddels getrouwd met Ola, worstelt wederom met een zware depressie, die een wissel trekt op zijn vrouw en hun zoontje Yves. Psychotherapeut Sonja laat haar werk en de zorg voor haar patiënten prevaleren boven de zorg voor haar man en twee kinderen. En Dee is na haar scheiding blijven hangen in de slachtofferrol met alcohol als haar beste vriend.

Hoewel ze zich, onder aanvoering van Sonja en Ola, na de retraite hebben afgekeerd van Catherine, die ze belangenverstrengeling en de dood van Brad verwijten, is Catherine, samen met haar assistente Leilah, alsnog op uitnodiging van Luc en Dee van de partij. De komst van hun voormalige coach leidt al snel tot een nietsontziende machtsstrijd, die voor alle betrokkenen meer stuk maakt dan heelt. De vileine opmerkingen en stekeligheden over en weer zetten de vriendschap die ze vijf jaar lang koesterden onder druk. 

Hoewel het boek als een zelfstandig te lezen vervolg gelezen kan worden, is het een gemis als je het eerste boek niet leest. Er ontbreekt dan een deel voorkennis over de achtergrond van de diverse personages en hoe ze vijf jaar later in het leven staan.

In een prettig lezende schrijfstijl bouwt Carla de Jong de spanning gedoseerd op. Ze slaagt erin om psychologische behandelingen, processen en beweegredenen zodanig te beschrijven dat het voor iedereen begrijpelijk en vooral boeiend blijft. Door het verhaal vanuit de perspectieven van de zes hoofdpersonages te vertellen krijg je als lezer een inkijkje in hun belevingswereld, waarin (jeugd)trauma’s, depressies, schuldgevoelens en relatieperikelen worden gereveleerd en aan de kaak gesteld. Dit gaf haar ook de mogelijkheid om pijnlijk duidelijk te maken dat bijvoorbeeld een depressie niet alleen de persoon kwelt die eraan lijdt, maar ook de mensen in de naaste kring eromheen, die op hun beurt worstelen met gevoelens van onmacht, boosheid en soms onbegrip.

Waar in In retraite ‘community building’, bio-energeticasessies en gezamenlijke activiteiten zorgden voor ‘bonding’, zorgt dit nu door onderliggend wantrouwen juist voor verwijdering en jaloezie. Gevoed door vooringenomenheid, de rigide weigering om genomen beslissingen te heroverwegen en het ontbreken van zelfreflectie ontstaan twee kampen die lijnrecht tegenover elkaar komen te staan. De steeds hoger oplopende psychologische machtsstrijd, waarin winst de inzet is en een compromis onbespreekbaar is, zorgt ervoor dat een uitje, dat voor rust in de tent moest zorgen, uitmondt in een gebeurtenis waarin (opnieuw) het verlies van een leven de inzet lijkt te worden. Zelfs de stoïcijnse persoonlijkheid van de zwaarlijvige Catherine is hiertegen niet bestand en begint scheurtjes te vertonen.

Wat als een soort rode draad door het verhaal gaat, en minstens zo interessant als de individuele problemen, is of alleen een wettelijk erkende psychologische behandeling de oplossing voor een probleem is, of dat een alternatieve behandeling juist aanvullend hierop kan werken. In plaats van het gevecht aan te gaan, moet misschien juist wel voor samenwerking worden gekozen.

Met De sessies heeft Carla de Jong een psychologische roman afgeleverd die tot het einde blijft boeien. Een einde dat nog alle kanten op kan. Hebben ze hun trauma’s nu definitief van zich afgeschud en zijn ze klaar voor nieuwe keuzes in het leven? Of zullen ze opnieuw terugvallen in hun oude gewoontes? Een toekomst die De Jong, net als in het echte leven, openlaat.