Emotionele rehabilitatie van een moedige vrouw in oorlogstijd

Net als in haar eerdere twee succesvolle romans, past de Britse auteur Sarah Steele ook in haar nieuwste roman De vergeten spionne het concept van twee verschillende tijdlijnen toe en lukt het haar wederom om de twee verhaallijnen prachtig met elkaar te verweven. Marianne Locht-Kühler tekende voor de vertaling.

In het heden speelt weduwe Amy Novak de hoofdrol; ooit een veelbelovende concertpianiste, maar na een peesscheuring in haar hand heeft ze haar muzikale carrière vaarwel moeten zeggen. Haar echtgenoot is direct na een knallende ruzie over een piano dodelijk verongelukt, waarna ze in diepe rouw en overmand door schuldgevoel is achtergebleven. Een jaar later stort ze zich op haar werk als archivaris en stuit in een onlangs vrijgegeven dossier van de Britse SIS op het bewijs dat de legendarische 'agent Colette', een Franse spionne die tijdens de Tweede Wereldoorlog inlichtingen over de Duitse bezetter verzamelde, werkelijk heeft bestaan. In het dossier vindt Amy een nooit verzonden brief van Colette aan haar geliefde Alec. Vastbesloten om deze brief alsnog bij hem te bezorgen, bijt ze zich vast in het onderzoek naar Colettes nog altijd geheimgehouden ware identiteit. Ze ontdekt al snel dat de nog steeds verguisde en van collaboratie verdachte concertpianiste Sophie Clément schuilgaat achter het pseudoniem. Reden om zich nog verder in haar leven te verdiepen en haar van alle blaam te zuiveren en de eer te geven die ze verdient. Als Amy in contact komt met Verity Cooper, Colettes zaakofficier, en radiotelegrafiste Daphne Wilson, zet Steele in een tot de verbeelding sprekende en vloeiende schrijfstijl een stap terug in de tijd en kom je als lezer midden in de Tweede Wereldoorlog terecht.

Vooral deze historische tijdlijn zorgt voor een boeiend, intrigerend en meeslepend verhaal. Als begenadigd pianiste wordt Sophie door de Duitse bezetter op handen gedragen. Steele beschrijft op indringende wijze hoe Sophie achter een masker van onverschilligheid haar haat en afschuw van de nazi's verbergt, terwijl ze de hand probeert te leggen op strategische informatie over wapens en troepenverplaatsing. Het is hartverscheurend om te lezen dat ze door de hele wereld verguisd wordt als landverrader die met de vijand heult, omdat haar identiteit slechts bij een handjevol mensen bekend is. De koelbloedigheid om zich in de hoogste kringen van de Duitse bezetter staande te houden en ondertussen in het diepste geheim het hele Franse Alliance-netwerk te leiden is zo mogelijk nog overtuigender beschreven. De emotie en spanning spat van de bladzijden af terwijl het net zich langzaam maar zeker rondom Sophie sluit en je als lezer van harte hoopt dat ze door de mazen weet te ontsnappen.

Het meervoudig personale perspectief dat Steele in de historische tijdlijn gebruikt werkt erg goed, omdat ze hierdoor via verschillende invalshoeken beweegredenen van soms hartverscheurende keuzes duidelijk kan maken en daarover begrip bij de lezer afdwingt. Begrip dat de personages zichzelf niet gunnen als ze zich vele jaren later nog steeds schamen voor het verraad dat ze hebben gepleegd. Schuldgevoel, maar misschien nog meer het ermee in het reine komen, is een belangrijk overkoepelend thema als de twee verhaallijnen steeds meer met elkaar verweven raken en de diepere lagen duidelijker worden. Het emotionele acceptatieproces wordt geloofwaardig beschreven als Amy met nieuw ontdekte feiten de personages over de streep trekt om hun schaamte te overwinnen en de diepgewortelde schuldgevoelens los te laten. Dit besef zorgt ook bij Amy voor een mooie ontwikkeling.

Het inhoudelijke verhaal en de hoofdpersonages zijn fictief, maar de tijdens de Tweede Wereldoorlog opererende agenten Marie-Madeleine Fourcade (hoofd van het Alliancenetwerk), radiotelegrafiste Noor Inayat Khan en Jeannie Rousseau, die het bestaan van de V1 en V2 raketten ontdekte, waren een bron van inspiratie voor Steele. Enkele van hun bijna ongeloofwaardige lotgevallen liet ze haar fictieve personages overkomen.

Behalve een prachtig verhaal vol levensechte personages is De vergeten spionne vooral een eerbetoon aan de moedige vrouwen die met gevaar voor eigen leven spioneerden voor de geallieerden, waarvoor ze gebonden aan geheimhouding lange tijd niet de eer kregen die ze verdienden.