Bovenal een verhaal over kameraadschap en overleven
In eerste instantie beschreef Maggie Brookes de ongelofelijke liefdesgeschiedenis, die ze via een ex-krijgsgevangene uit WO-II vernam, in een gedicht. Niet zo vreemd, omdat Brookes onder haar getrouwde naam Maggie Butt al vijf gedichtenbundels op haar naam heeft staan. Omdat ze vond dat een gedicht onvoldoende recht deed aan het verhaal, besloot ze het te verwerken in een roman en schreef ze met De verwisseling haar debuut. Marga Blankestijn tekende voor de vertaling van dit indrukwekkende en tegelijkertijd bizarre liefdesverhaal in oorlogstijd.
Met de proloog zet Brookes je direct op het puntje van je stoel als twee vluchtelingen worden opgejaagd door nazi’s met speurhonden. Daarna springt het verhaal terug in de tijd naar juni 1944 en komt het in rustiger vaarwater, waar we kennismaken met de Tsjechische Izabel (Izzy) en de Britse krijgsgevangene Bill.
Brookes heeft ervoor gekozen om het verhaal vanuit twee perspectieven te vertellen. Via ik-persoon Izzy kruip je in haar gedachtewereld, terwijl de lezer het verhaal van Bill, verteld vanuit de derde persoon, afstandelijker ervaart. Izzy en Bill ontmoeten elkaar als hij als krijgsgevangene te werk wordt gesteld op het boerenbedrijf van Izzy’s familie. Haar vader en oudste broer hebben zich aangesloten bij de Partizanen en hoewel haar moeder niets op heeft met de Duitse bezetter, kan zij de hulp die zij aangeboden krijgt niet afslaan. Bill en Izzy vallen als een blok voor elkaar.
Een onmogelijke liefde, maar zo groot dat zij besluiten in het geheim te trouwen en samen te vluchten. Om tijdens deze hachelijke onderneming niet op te vallen vermomt Izzy zich als man. Hun plan mislukt faliekant en als ze door de nazi’s worden opgepakt, gaat Izzy als soldaat Algernon Cousins door het leven: een Britse soldaat die door shellshock niet meer praat. Het plan is ingenieus, maar bijna onmenselijk om vol te houden. Als ze samen met Bill arriveert in krijgsgevangenkamp Lamsdorf in Polen moeten ze, om te kunnen overleven en ontmaskering te voorkomen, een handjevol mensen van hun geheim op de hoogte brengen.
De verwisseling is, behalve een liefdesverhaal in bange tijden, vooral een verhaal over kameraadschap, overleven in erbarmelijke omstandigheden en de constante angst verraden te worden. Vrouwelijke ongemakken als de maandelijkse ongesteldheid zorgen uiteraard voor extra complicaties waarbij het essentieel is dat ze, verborgen voor de ogen van de bewakers en andere gevangenen, zichzelf en de bloederige lapjes kan wassen. Ondanks alle verschrikkingen en stress waar Izzy mee te maken krijgt, is het zo nu en dan ook vermakelijk om te lezen hoe ze het leven in een totale mannenmaatschappij ervaart en ze zich erover verwondert.
'Eenmaal weer buiten probeer ik te lopen als jongen wiens pik net overeind is gaan staat, en ik vraag me af hoe dat moet voelen. Wat moet het eigenaardig zijn om een lichaamsdeel te hebben dat je niet in bedwang hebt, dat uit zichzelf opspringt en zich niet laat bevelen om te gaan liggen.'
Of er werkelijk een als man vermomde vrouw in krijgsgevangenschap heeft geleefd is, ook na uitgebreide research, niet bewezen. Het was in ieder geval wel een verhaal dat de ronde deed onder de krijgsgevangenen en hen de kracht gaf om niet op te geven.
Brookes heeft het liefdesverhaal vooral als kapstok gebruikt om de verschrikkingen te belichten waarmee de krijgsgevangenen te maken kregen. Hun beschermde status voorkwam niet dat ze te werk werden gesteld in (onder andere) Polen en Tsjechië, waar zwaar werk en nauwelijks eten ervoor zorgden dat velen de oorlog niet overleefden. Een decor waar ze ook Izzy en Bill in plaatst. Toen de oorlog op zijn eind liep, werden duizenden uitgemergelde krijgsgevangen te voet met amper kleren en schoenen aan hun lijf teruggevoerd naar Duitsland om daar als menselijk schild te dienen. Een helse tocht die ervoor zorgde dat velen alsnog bezweken.
De liefelijke cover doet geen recht aan deze historische roman, die allesbehalve feelgood is, maar wel een bijzonder liefdesverhaal vol hoop op een betere toekomst in vrijheid.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Helma Koot
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
