Absurdistische roadtrip met een zwart randje

In De voordelen van Sint Barbara van Erik Nieuwenhuis maak je kennis met de kunstenaar Ruben Linnik, die zijn beste tijd heeft gehad. Hij is verhuisd van het roerige Amsterdam naar het dorp Welsum om zich door het verstilde platteland te laten inspireren voor een nieuw groots kunstwerk. De begeestering blijft uit en de eenzaamheid slaat toe. Zijn vrouw Eva heeft voor zichzelf gekozen nadat ze zich jarenlang voor zijn ‘grote kunst’ heeft weggecijferd en hun inmiddels volwassen kinderen Noor en Max verklaren pa voor gek en tonen weinig compassie voor hun wegkwijnende vader. Om het verstoorde contact met zijn twee kinderen te herstellen, nodigt hij ze uit voor een roadtrip naar Oostenrijk om daar eindelijk een belofte in te wisselen die hij hun lang geleden heeft gedaan. Eenmaal in Oostenrijk worden er serieuze gesprekken gevoerd onder het genot van grote hoeveelheden alcoholische versnaperingen. Als het gesprek over sterfelijkheid gaat laat Ruben zijn kinderen hem beloven dat als hij overlijdt, ze hem te ruste zullen liggen op een van de prachtige begraafplaatsen in Amsterdam waarbij Sint Barbara zijn voorkeur heeft. Tot zover ontrolt de roman zich volgens de verwachtingen, maar dan slaat Nieuwenhuis toe met een twist die je totaal niet ziet aankomen en er een volkomen ander verhaal begint. Vanaf dat moment word je meegenomen op een bijna kluchtige roadtrip, die volkomen uit de hand loopt en waarover de hoofdpersonen de regie totaal kwijtraken.

Door de beeldende en levendige schrijfstijl van Nieuwenhuis zie je alle gebeurtenissen als in een film in je hoofd voorbijtrekken. De verschillende personages die hij opvoert hebben hun eigen ‘tone of voice’ en karakter. Het is knap hoe de auteur in een paar zinnen en dialogen de personages weet te karakteriseren, zodat snel duidelijk is wat voor vlees je in de kuip hebt. Het is genieten van de bijna absurdistische humor met een zwart randje met Ruben als lijdend voorwerp. De boodschap ‘wees voorzichtig met wat je wenst!’ is duidelijk, net als dat je nooit iets zo maar klakkeloos moet beloven zonder dat je de gevolgen kunt overzien.

Tussen alle perikelen door leer je de hoofdpersonen door het wisselende personale vertelperspectief vanuit verschillende kanten steeds beter kennen en ontdek je dat hun herinneringen over bepaalde gebeurtenissen uit het verleden niet eenduidig zijn. Hiermee maakt Nieuwenhuis duidelijk dat herinneringen niet altijd een juiste weergave zijn van de harde waarheid zijn en dat die waarheid wellicht ergens in het midden ligt. Ook het vileine mailverkeer tussen de drie belangrijke vrouwen in Rubens leven en hun net zo venijnige onderlinge gesprekken maken dat meer dan duidelijk.

Ondertussen buitel je van de ene absurde naar de andere hilarische situatie, die misschien niet allemaal even geloofwaardig zijn, maar waar je desondanks volkomen in meegaat. Nieuwenhuis weet je door de plottwists die hij je door het hele verhaal heen blijft voorschotelen tot de laatste bladzijde te boeien. Ondanks dat de cirkel zo goed als rond is, blijft er nog een vraag onbeantwoord waar Nieuwenhuis je mee opzadelt en waar je ook na het dichtslaan van het boek, nog even over door blijft piekeren om je eigen eind aan het bizarre verhaal te geven.

Ik heb genoten van de humorvolle schrijfstijl van Nieuwenhuis. Zijn woordgebruik en de manier waarop hij in slechts enkele zinnen en dialogen zijn personages weet te karakteriseren én overtuigend absurde situaties geloofwaardig weet te beschrijven, tekenen zijn schrijverskunst. Al met al een geweldige kennismaking met de voor mij tot dan toe onbekende Nieuwenhuis.