Boeiende historische whodunnit

Een dodelijk gif,, van Ambrose Perry, pseudoniem van het auteursechtpaar Chris Brookmyre en Marisa Haetzmann, is het eerste boek van een serie rond Will Raven en Sarah Fisher. Gerda Baardman verzorgde de vertaling. Het verhaal speelt zich af in het Edinburgh van 1847, waar de medische wetenschap nog in de kinderschoenen staat. Medisch student Will Raven gaat in de leer, inclusief kost en inwoning, bij de (werkelijk bestaande) gerespecteerde verloskundige professor Simpson. Kort voordat hij zich moet melden ontdekt hij dat de prostituee Evie, met wie hij na een korte liaison bevriend is gebleven, een onnatuurlijke dood is gestorven. Omdat de politie weinig energie steekt in het oplossen van de moord op een simpele hoer, is hij vastbesloten om zelf de moordenaar op te sporen. Als er nog meer vrouwen in de Old Town op dezelfde wrede manier aan hun einde zijn gekomen, gaat hij samen met Sarah Fisher, het slimme dienstmeisje van professor Simpson op verder onderzoek uit om de moordenaar te ontmaskeren en het er bovenal levend vanaf te brengen.

De op momenten iets te veel beschrijvende schrijfstijl leest gemakkelijk. Vooral de geneeskundige praktijken worden zo beeldend beschreven dat de rillingen je over de rug lopen. Operaties en amputaties zonder verdoving, maar ook de bevallingen die niet allemaal even vlekkeloos verlopen met destructieve gevolgen voor de barende vrouw en de ongeboren baby. Al lezende ben je dolblij dat je in het hier en nu leeft. Dat gevoel wordt verder versterkt als je de veelal onbekende, maar de voor die tijd gangbare medische apparatuur die de revue passeren googelt. De soms eenvoudige maar op andere momenten weer iets gecompliceerdere zinsconstructies zonder ingewikkeld woordgebruik zorgen voor een prettige leescadans. Afgezien van deze geneeskundige horrorverhalen bevat het verhaal weinig thrillerelementen of onverwachte plottwists, waardoor het verhaal eerder afstevent op een historische whodunnit dan een nagelbijtende thriller. Maar saai is het verhaal allerminst.

Via het wisselende personale perspectief van Will Raven en Sarah Fisher krijg je vanuit verschillende sociale klassen plus de verschillen tussen mannen en vrouw een goed beeld van het leven in de victoriaanse tijd. Als vrouw in een lagere maatschappelijke klasse zijn er weinig mogelijkheden om een stap hoger op de carrièreladder te maken. Bijkomend struikelblok is dat vrouwen niet worden toegelaten op de universiteit, terwijl Sarah qua intelligentie niet onderdoet voor de mannen in het gevolg van professor Simpson. De ruimdenkendheid van Simpson om Sarah in zijn praktijk te laten assisteren biedt haar in ieder geval meer voldoening dat louter het dienstmeisjeswerk waar ze voor aangenomen is.

De hoofdpersonen komen in dit eerste deel nog niet helemaal uit de verf. Sarah blijft vlak in haar ontwikkeling. Haar rol lijkt er voornamelijk op gericht om de emancipatiegolf die voorzichtig op gang komt te duiden. Will daarentegen groeit als persoon. Waar hij in het begin niet echt sympathiek overkomt door zijn hautaine gedrag en de behoefte zo veel mogelijk geld te gaan verdienen, stel je je mening gaandeweg bij als er geheimen uit zijn jeugd voor de lezer worden geopenbaard en begrijp je waar die ambitie vandaan komt. Terwijl hij samen met Sarah naarstig op zoek is naar de moordenaar verandert zijn gedrag waardoor je hem als lezer steeds meer gaat waarderen.

Parry voert een grote hoeveelheid aan bijpersonages op, die voor een groot deel allemaal werkelijk bestaan hebben. Hun doen en laten is geloofwaardig in het verhaal verwerkt en zorgt voor een mooie mix van historische feiten en fictie.

Hoewel Een dodelijk gif niet uitblinkt in spanning is het een alleszins boeiende historische whodunnit waarin vooral de in die tijd gangbare medische praktijken je de rillingen bezorgen.