Interessante waargebeurde feiten redden matig verhaal

De Duitse auteur Sarah Lark (pseudoniem van Christiane Gohl) produceert in hoog tempo het ene lijvige boekwerk na het andere waarin ze (historische) feiten in een verder fictief verhaal verwerkt. Helaas lijkt dit ten koste te gaan van haar schrijfstijl, want in Grote dromen, het eerste deel van de 'Het nieuwe land'-serie, haalt ze nergens de diepgang en het hoge niveau van bijvoorbeeld haar 'De vuurbloemen'-trilogie. Waar ze in die drie boeken de lezer met haar gloedvolle schrijfstijl direct het verhaal in wist te trekken, weet ze nu nauwelijks enige emotionele betrokkenheid op te roepen. En dat terwijl de roerige periode tussen 1906 en 1929, waarin de Eerste Wereldoorlog woedt en de sentimenten die leiden naar de Tweede Wereldoorlog zich opbouwen, een prima decor zijn voor een boeiend verhaal met emoties en diepgang.

Grote dromen, vertaald door Jolanda te Lindert, heeft twee verhaallijnen die meerdere kanten van de oorlog laten zien. In België zijn jeugdvrienden Nellie van der Heyden en Philipp 'Phipp' de Groot de hoofdpersonen. De laatste is voorbestemd om de dierenartspraktijk van zijn vader over te nemen. Terwijl hij droomt van een muzikale carrière, is het Nellies ambitie om als dierenarts aan de slag te gaan. Omdat het in 1912 in België voor vrouwen niet mogelijk is om voor dierenarts te studeren, bedenken ze een ingenieus plan waarin Phipp alles wat hij leert deelt met Nellie. Als ze vervolgens een verstandshuwelijk sluiten, gaat Nellie aan de slag als Phipps 'assistente', terwijl hijzelf probeert zijn muzikale droom waar te maken.

In de verhaallijn die in Duitsland speelt, zijn de hoofdrollen weggelegd voor broer en zus Maria en Walter von Prednitz. Walter studeert aan de Kavallerieschule en Maria leert als eerste vrouwelijke student voor dierenarts, waarbij ze een voorzichtige vriendschap sluit met de Joodse Bernard. Als de Eerste Wereldoorlog roet in het eten gooit en de mannen worden opgeroepen om hun dienstplicht te vervullen, komen de twee verhaallijnen bij elkaar en zal ieders leven voor altijd veranderen.

Lark besteedt veel aandacht aan research en dat is ook in Grote dromen duidelijk terug te zien. Als lezer steek je veel op van het leven in die tijd, waarin vrouwenrechten nog in de kinderschoenen staan en in Duitsland bijvoorbeeld de antisemitische gevoelens steeds meer de kop opsteken. Het is jammer dat het fictieve verhaal daar duidelijk aan ondergeschikt is gemaakt, waardoor de personages bijna als figurant fungeren om die feitelijke geschiedenis te vertellen.

De auteur beschrijft gevoelens en hartstochtelijke liefde, maar slaagt er niet in om die emoties in de uitwerking van haar personages naar voren te laten komen. Ze blijven stuk voor stuk vlak en bijna emotieloos in hun doen en laten. Bij de autistische Maria is daar nog iets voor te zeggen, maar bij de andere personages is dat een groot gemis. Vooral bij Nellie laat de auteur kansen liggen. Nellie benadert alles in haar leven vanuit een bijna zakelijk onderkoeld oogpunt, wat in schril contrast staat met de liefde en passie die Lark haar toedicht... Hetzelfde kan gezegd worden van de andere personages, die inwisselbaar zijn omdat ze geen eigen 'tone of voice' hebben gekregen.

De geloofwaardigheid van het fictieve gedeelte komt op meerdere vlakken ernstig in het geding. Neem bijvoorbeeld het gemak waarmee Nellie vriendschap sluit met de wereldvreemde Maria. Maar ook andere delen van het verhaal hangen van toevalligheden aan elkaar, wat de geloofwaardigheid nog verder in diskrediet brengt.

Tot zover alle kritiekpunten, want gezegd moet worden dat de interessante waargebeurde feiten veel goed maken: de inzet van dieren in de oorlog, de trauma’s van de loopgraven, het opkomende antisemitisme, vrouwenrechten en vooral het kunstenaarsleven in Berlijn spreken tot de verbeelding. Dit zorgt ervoor dat de naald nog nipt naar de positieve kant doorslaat, met de hoop dat Lark in het volgende deel haar boeiende schrijfstijl hervindt en de lezer trakteert op een verhaal dat je wel weer vanaf de eerste pagina bij je lurven pakt en pas loslaat als je het boek dichtslaat.