Meer dan 5,9 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Interessant verhaal waarin de emotie net tekortschiet

Helma Koot 24 augustus 2020 Hebban Recensent
Het boek van vergeten woorden in de vertaling van Marjet Schumacher is de debuutroman van de Australische auteur Pip Williams. Hoofdpersoon is ik-persoon Esme Nicoll. Ze wordt na de vroege dood van haar moeder opgevoed door haar vader. Hij maakt deel uit van het team lexicografen die in het Scriptorium woorden verzamelen voor de allereerste Oxford English Dictionary (OED) onder leiding van hoofdredacteur James Murray. Esme brengt haar jeugd grotendeels door in de ‘Skrippy’, verstopt onder haar vaders werktafel, totdat ze wordt opgehaald door Lizzie, het dienstmeisje van de familie Murray. Als er een van de papieren strookjes met daarop het woord ‘broodslavin’ naar beneden dwarrelt, plukt ze het uit de lucht en bewaart ze het in de oude koffer van Lizzie. Dat is het begin van haar woordenverzameling voor haar boek van vergeten woorden.

Williams heeft ik-persoon Esme vooral gebruikt als kapstok om de geschiedenis van de totstandkoming van de allereerste Oxford English Dictionary te beschrijven. Het is daarom ook niet voor niets dat het woord ‘broodslavin’ (in de oorspronkelijk Engelse uitvoering ‘bondsmaid’) het eerste woord is waarmee Esme haar verzameling begint. In 1901 werd namelijk door een lezer ontdekt dat dit woord ontbrak in de OED. Hoewel in 1857 al opgeroepen wordt om een nieuw Engels woordenboek samen te stellen wordt daar pas in 1879 met de aanstelling van James Murray als hoofdredacteur een begin gemaakt. In 1884 wordt het eerste van ongeveer 125 fascikels (boekdelen) gepubliceerd. Pas in 1928 is de gehele OED compleet. James Murray is gestorven in 1915 en heeft het eindresultaat van zijn levenswerk niet meer mogen meemaken. In deze tijdslijn speelden zich nog twee andere belangrijke historische gebeurtenissen af: de opkomst van de vrouwenrechtenbeweging en de Eerste Wereldoorlog. Deze historische feiten heeft Williams als tweede en derde rode draad door het verder fictieve verhaal verwerkt. Met Esme heeft ze een personage gecreëerd, waarin deze drie thema’s een deel van haar leven uitmaken. Esme is een eigenzinnige, sterke vrouw, die, weliswaar op de achtergrond, in een mannenwereld voor zichzelf probeert op te komen: ze wil niet trouwen en thuis zitten, maar werken en haar eigen geld verdienen. De personages die in haar fictieve leven een rol spelen hebben (bijna) allemaal werkelijk bestaan.

Door het verhaal vanuit een vrouwelijk standpunt te vertellen heeft Pip Williams de vrouwen die meewerkten aan de OED een stem gegeven. Hoewel er vele vrouwen (veelal als vrijwilliger) meewerkten, werden de woorden toch vooral vanuit een mannelijk standpunt omschreven. Als tegenhanger heeft Williams het boek van vergeten woorden gecreëerd, waarin ze via Esme het gewone volk aan het woord laat door de woorden te omschrijven zoals ze in de volksmond worden gebruikt. Woorden die vooral door vrouwen zijn gebruikt en door mannen achteloos als niet wetenschappelijk terzijde werden geschoven.

Het duurde even voor het verhaal me te pakken kreeg. Dat kwam met name door de bijna zakelijke schrijfstijl. Hoewel er meer dan genoeg gebeurde in het leven van Esme, waar je in grote sprongen doorheen gaat, voelde ik me er emotioneel niet bij betrokken. Pas in het deel waarin de Eerste Wereldoorlog speelt - en dan zit je al op tweederde van het boek - wist Williams me te raken. Daar slaagt ze erin om emotie in het verhaal te brengen en je aan het boek vast te kluisteren. Helaas houdt ze dat niet tot het eind toe vol en eindigt het verhaal van Esme bijna als een koude douche.
Misschien wilde Williams te veel in te weinig woorden vertellen en lag de nadruk te veel op de totstandkoming van de OED, waardoor het persoonlijke verhaal van Esme niet helemaal uit de verf is gekomen. Haar rol is nu vooral beschouwelijk naar de feitelijke gebeurtenissen. Een uitzondering daarop is de Eerste Wereldoorlog, waarin haar gevoelens en emoties een wezenlijk onderdeel van het verhaal uitmaken.

Ondanks deze wat kritische kanttekeningen is Pip Williams erin geslaagd om een interessant verhaal te vertellen, waarin fictie op een geloofwaardige manier verweven is met waargebeurde feiten.
4

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Helma Koot

Gesponsord

Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.

Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.

Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.

'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19

Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.

Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk

Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.

Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.

Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug. 

Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!

Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.

De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!

De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.

Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.

Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.

Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!

Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.

Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.

Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.

Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.

Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.

In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.

De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.

Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!