Gelaagde feelgood over familierelaties en het ophouden van de schone schijn

Als je de cover van Later als ik groot ben, de nieuwste roman van Marian Keyes, bekijkt, verwacht je een luchtige, humorvolle feelgood vol drank en feestjes. Een cover waarbij je geen diepgang in het verhaal en in de ontwikkeling van de personages verwacht. Ondanks dat er soms behoorlijk wat alcohol genuttigd wordt om lastige situaties het hoofd te kunnen bieden is niets minder waar. Later als ik groot ben is zo veel meer. De vertaling is van Sabine Mutsaers.

De drie broers Johnny, Ed en Liam lijken met hun vrouwen en kinderen een hechte en perfecte familie. Ze komen samen tijdens verjaardagen en feestjes en brengen regelmatig familieweekendjes met elkaar door. Als Cara, de vrouw van Ed, door een hersenschudding tijdens het verjaardagsfeestje van Johnny alle familiegeheimen eruit flapt, barst de bom en komt alle onderliggende wrevel, haat en nijd naar boven waardoor zowel de familierelaties als de huwelijken onder druk komen te staan.

Keyes begint met een proloog, die je direct nieuwsgierig maakt naar de luchtballonnen die door de opmerkingen van Cara worden doorgeprikt. Die nieuwsgierigheid wordt niet direct bevredigd, omdat Keyes hierna terug in de tijd gaat en je via perspectiefwisselingen meeneemt in het leven van de verschillende personages. Met uitzondering van de kleinste kinderen, krijgen ze allemaal een stem: Johnny en Jessie, Ed en Cara, Liam en Nell, en Ferdia en Saiorse, de twee oudste kinderen van Jessie uit het huwelijk met haar te vroeg overleden eerste man. De meeste personen konden op mijn sympathie rekenen. De sympathie die ik in het begin voor Liam had, vervloog al snel, mede door de manipulatieve manier hoe hij Nell, zijn jonge vrouw behandelt. Hij heeft het niet van een vreemde, want zijn ouders zijn net zo verschrikkelijk. Met zo’n vader en moeder heb je geen vijanden meer nodig.

Keyes bouwt de roman langzaam en gestaag op tot het moment van de proloog. Als het verhaal daarna verdergaat worden de gevolgen van Cara’s uitspraken duidelijk. De zorgvuldig opgebouwde schone schijn zakt als een plumpudding in elkaar. Dan blijkt dat sommige problemen onoverkoombaar zijn en andere alsnog tot een happy end leiden. Niet alleen tussen partners maar ook tussen ouders en kinderen, waarmee de geloofwaardigheid toeneemt. Het echte leven bestaat immers ook niet uit louter rozengeur en maneschijn. Het ophouden van de schone schijn is het belangrijkste overall thema. De andere thema's zijn meer op de individuele personages gericht, zoals boulimia, geldzorgen en ontrouw. Bij elkaar opgeteld zorgen die ervoor dat het een feelgood met diepgang is, waar de verschillende personen allemaal hun eigen ontwikkeling doormaken.
De personages werden steeds geloofwaardiger in hun doen en laten. In het begin zie je alleen hoe ze zich naar buiten toe presenteren. Als je ze beter leert kennen krijg je inzicht in hoe ze werkelijk zijn en ontdek je de onzekerheden waarmee ze kampen. De onderlinge verhoudingen zowel binnen de familie Casey als binnen hun eigen gezin en huwelijk worden helder. Niets menselijks is ze vreemd. Het leest bijna als een verslavende soap.

Het duurde even voor Keyes me wist te pakken. Pas toen ik de hoofdrolspelers beter leerde kennen en de familieverhoudingen duidelijk had begon ik er steeds meer van te genieten. De sprong terug in de tijd die langzaam weer opbouwt naar de gebeurtenissen in de proloog is goed bedacht. Als lezer leer je iedereen kennen vanuit hun eigen optiek maar ook vanuit het gezichtspunt van de anderen. Dit zorgt voor gelaagdheid in zowel de personages als het verhaal. Ik leefde mee met de een, kreeg een hekel aan de ander, verwonderde me over het gemis aan communicatie binnen relaties en hoopte op een happy end voor iedereen met uitzondering van Liam. Die had ik het liefst in zijn sop gaar laten koken.