Mooie feelgood over vriendschap en innerlijke groei

De Noorse auteur en journaliste Anne Ostby (1958) is een globetrotter die al in tien verschillende landen gewoond heeft. Een van die landen was de Fiji-eilanden, waar haar nieuwste boek Momenten van geluk (2018) zich afspeelt. Voor wat betreft het leven op de Fiji-eilanden en de omgang met de inheemse bevolking mag je dus aannemen dat ze uit eigen ervaring spreekt. En misschien heeft ze in Kat, een van de personages uit het boek, een klein beetje van zichzelf gestopt. Want net als Ostby zelf, heeft ook Kat samen met haar echtgenoot Niklas de halve wereld over gereisd en overal en nergens gewoond.

In Momenten van geluk zijn Kat en Niklas na allerlei omzwervingen neergestreken op de Fiji-eilanden om daar in alle rust van hun oude dag te gaan genieten. Dan slaat het noodlot toe en blijft Kat na de plotselinge dood van Niklas alleen achter. Ze voelt zich eenzaam en nodigt haar vroegere vriendinnen Sina, Lisbeth, Ingrid en Maya uit om bij haar op de Fiji-eilanden te komen wonen. Ze hoopt hiermee de vriendinnen na ruim veertig jaar weer bij elkaar te brengen. Haar doel is om hun verdere leven samen door te brengen en elkaar te helpen bij alle ouderdomskwaaltjes waar ze vroeg of laat mee te maken zullen krijgen. Kat bezit een cacaoplantage en haar voorstel om samen een kleinschalige chocoladefabriek op te zetten trekt de vriendinnen over de streep.

Omdat het verhaal afwisselend wordt verteld vanuit de perspectieven van de vijf vriendinnen, kom je te weten wat er de afgelopen veertig jaar in hun leven is gebeurd. Maar ook wordt pijnlijk duidelijk hoe ze werkelijk denken over hun vriendinnen, maar dit niet uitspreken naar elkaar toe. Behalve dat ze niet eerlijk naar elkaar toe zijn, zijn ze ook niet eerlijk naar zichzelf. Ze koesteren hun geheimen en proberen koste wat kost de schijn van hun zorgvuldige opgebouwde leven voor de buitenwereld op te houden. Behalve de vriendinnen is ook Kat’s hulp, de gelovige Ateca, aan het woord door middel van haar gebeden aan God. Door het toevoegen van Ateca’s perspectief heeft Ostby voor zichzelf de mogelijkheid geschapen om het leven van de eilanders te beschrijven vanuit de inheemse bevolking: de manier waarop zij omgaan met ouder worden, in het leven staan en aankijken tegen de kaivalagi (buitenlanders). Als lezer maak je hierdoor kennis met de inheemse gebruiken en heb je een voorsprong op de vriendinnen, die dit zelf proefondervindelijk ontdekken, wat regelmatig zorgt voor vermakelijke, maar nog vaker voor ronduit gênante gebeurtenissen. Een mooi voorbeeld is het fragment waarin Lisbeth aan Litia, een van de inheemse vrouwen, een compliment geeft voor haar tas, niet wetend dat op Fiji traditie en goede manieren maken dat je de bewondering voor jouw eigendom honoreert door het weg te geven. 

"Litia had gereageerd door de inhoud eruit te halen en haar de tas te geven, en Lisbeth had haar geschokt aangestaard. ‘Neen, nee, kom nou! Ik zei alleen dat ik hem mooi vond, ik bedoelde niet…’ maar Litia was weggelopen en Lisbeth bleef achter met de tas op haar schoot, rood van verlegenheid."

Door de manier waarop de eilanders (spiritueel) in het leven staan toe te voegen aan het verhaal, kan Anne Ostby de vriendinnen een spiegel voorhouden en een innerlijke groei door laten maken. Dat is ook de functie van het opzetten van de cacaofabriek, die ervoor zorgt dat ze allemaal hun eigen sterke punten kunnen ontwikkelen en hun zelfvertrouwen opkrikken. Hun verblijf op Fiji en de omgang met de bevolking zorgt voor een inhoudelijk rijker leven waarin ze eindelijk zichzelf durven zijn, ze elkaar in vertrouwen nemen en de vriendschap hecht en oprecht wordt. Tegelijkertijd drukt Ostby ook de lezer met de neus op de feiten dat er zoveel meer in het leven is dan uiterlijke schijn, het steeds maar meer willen en de ratrace van de snelle Westerse wereld. Dit zorgt samen met het kleine spirituele randje net voor dat beetje extra wat het boek bijzonder maakt en het laat uitstijgen boven een standaard feelgood. Een mooi verhaal over vriendschap, hoop, bezinning en een tweede kans in het leven.