Aangrijpend familieverhaal in naoorlogs Duitsland
Met de roman Oorlogskind heeft Mechtild Borrmann (1960) de slachtoffers van de nooit opgehelderde zogenaamde Hamburger puinmoorden van januari 1947 een fictief gezicht gegeven. Het is een roman waarin verschillende verhaallijnen in verschillende tijdsperiodes elkaar afwisselen en uiteindelijk in het plot verrassend samenkomen.
In het verleden spelen zich twee ogenschijnlijk los van elkaar staande verhaallijnen af. De eerste begint in januari 1947 waar Hanno Dietz samen met zijn zusje Wiebke op strooptocht door het platgebombardeerde Hamburg een vermoorde naakte vrouw vindt. Daar vlakbij zit een klein jongetje moederziel alleen in de puinhopen. Ze nemen hem mee, waarna hij liefdevol wordt opgenomen in het gezin en opgroeit als jongste zoon Joost Dietz. De andere verhaallijn volgt in april 1945 bij de welgestelde familie Anquist, die door de Russische militaire macht uit huis wordt gezet ten gunste van de vele vluchtelingen die het land bevolken. Clara Anquist is van plan om samen met haar vader Heinrich, schoonzusje Isabel en Isabels kinderen Margareta en Konrad haar geluk te zoeken in Spanje. Ze krijgt hierbij gezelschap van weduwnaar Alfred Brandner en zijn dochter Luise. In de derde verhaallijn die zich begin jaren negentig afspeelt, komen de twee lijnen uit het verleden bij elkaar als Anna Meerbaum, de dochter van Clara Anquist, in contact komt met Joost Dietz, die als architect het voormalige familielandgoed van de Anquists zal gaan restaureren voor de nieuwe eigenaren.
Het is een interessant verhaal dat vertelt over het naoorlogse leven waarin de Duitse bevolking moet zien te overleven in platgebombardeerde steden waar grote armoede heerst en overal een tekort aan is. Dat is de andere kant van de oorlog waar je normaal gesproken eigenlijk niet bij stilstaat. Borrmann beschrijft levendig het naoorlogse leven tussen de puinhopen van platgebombardeerde steden, waar de bevolking kou lijdt en verhongert en losgeslagen (Russische) militairen huizen confisqueren, moorden en vrouwen verkrachten. Hierdoor besef je dat ondanks dat Duitsland terecht boet voor zijn daden, de gewone bevolking tegelijkertijd ook slachtoffer is. En dat ook daar het oorlogsverleden nog steeds doorwerkt in de huidige generatie. Clara Anquist lijkt bijvoorbeeld veranderd van een zorgzame, sterke vrouw die voor haar familie door het vuur ging in een alcoholische, egoïstische, uiterst onsympathieke vrouw. Een vrouw die haar dochter Anna de schuld geeft van het vertrek van haar echtgenoot en alles wat er verkeerd is gelopen in haar leven. Hoewel Clara Anna bezweert het verleden te laten rusten, zet Anna zich voor een keer af tegen haar moeder, waarbij ze zich niet realiseert dat ze hiermee een onomkeerbaar proces in gang zet. Een proces met verstrekkende gevolgen voor iedereen en die de relatie met haar moeder nog meer onder druk zal zetten.
"En net als destijds voelt ze zich ook nu schuldig. Destijds was het niet meer dan een vaag vermoeden, nu kan ze de dingen op een rijtje zetten en de verbanden zien. Haar moeder drinkt sinds Anna zo hardnekkig in de geschiedenis is gaan graven. Sinds Anna haar gedwongen heeft zich de tragische dood van haar nichtje en neefje te herinneren."
De schrijfstijl van Mechtild Borrmann is door vloeiend lopende zinnen zeer prettig leesbaar. In dit kader verdient zeker ook vertaalster Olga Groenewoud een compliment. Borrmann bouwt de spanning in het verhaal vakkundig op door steeds een stukje informatie prijs te geven en zo gedegen toe te werken naar een plot waar de verschillende verhaallijnen bij elkaar komen. Hoewel de waarschijnlijke identiteit van Joost niet echt verrassend is, is de bijna schokkende ontknoping van Anna’s verhaallijn dat zeker wel. Met Oorlogskind heeft Mechtild Borrmann een bijzondere historische roman geschreven over de Duitse naoorlogse geschiedenis, waarin zij een geloofwaardige oplossing voor de Hamburger puinmoorden heeft bedacht: spannend, mooi geschreven en met een plot dat er mag zijn.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Helma Koot
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
