Indrukwekkend eerbetoon aan een bijzondere verzetsstrijdster

Met Vrijheid heeft Imogen Kealey (een pseudoniem van filmproducer Darby Kealey en auteur Imogen Robertson) een oorlogsroman geschreven die gebaseerd is op het leven van verzetsheld Nancy Wake. Hoewel gebaseerd op haar verzetsdaden, heeft de auteur zich de vrijheid toegeëigend om bepaalde data te veranderen, gebeurtenissen aan te passen en zelfs te verzinnen. Een aantal personages uit het boek heeft daadwerkelijk geleefd en samen met Nancy voor de vrijheid gestreden, andere zijn verzonnen. Een voorbeeld is Gestapo officier Majoor Böhm, Nancy’s aartsvijand, waarmee een gezicht wordt gegeven aan alle Gestapo officieren die jacht op Nancy hebben gemaakt. 

Dat de auteur ervoor heeft gekozen om fictieve personages aan het verhaal toe te voegen, is begrijpelijk. De reden om verzetsdaden van Nancy te verzinnen (zoals de slag om Cosne-d’Allier die nooit heeft plaatsgevonden) en belangrijke data (zoals de datum van haar trouwdag) aan te passen is minder logisch. Het doet zelfs afbreuk aan het imposante verzetswerk dat Nancy Wake heeft gedaan. Als je dit buiten beschouwing houdt, is Vrijheid een indrukwekkend verhaal over het Franse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. 

De tijdspanne waarin het verhaal zich afspeelt, loopt van januari 1943 tot de bevrijding van Marseille op 25 augustus 1944. Hoofdpersoon is de van oorsprong Australische Nancy Wake. Ze is getrouwd met de rijke Franse industrieel Henri Fiocca. Onder de geuzennaam Witte Muis zit ze volop in het verzet en de dekmantel van frivool rijk vrouwtje zorgt ervoor dat ze niet op de radar van de Duitse bezetter zit. Haar geluk keert als de Gestapo, in de persoon van de wrede Majoor Böhm, roet in het eten gooit en haar man arresteert en martelt. Ze vlucht naar Londen en komt terecht in een trainingskamp in Schotland, waar ze wordt klaargestoomd voor een terugkeer naar Frankrijk. Haar doel is om met de hulp van de Maquis de invasie van de geallieerden voor te bereiden en de mannen aan te voeren in de strijd. 

Het verhaal leest als een spannend oorlogsverhaal, waarbij je bijna vergeet dat het hier gaat om waargebeurde geschiedenis. Hoewel het perspectief voornamelijk vanuit Nancy wordt verteld, is er een aantal keren een perspectiefwisseling naar Böhm. Hiermee kan Kealey de twee gezichten van Böhm laten zien. Aan de ene kant de wrede, niets en niemand ontziende man die zonder blikken of blozen de meest afschuwelijke, misselijkmakende martelingen uitvoert. En aan de andere kant de liefdevolle echtgenoot en vader. Misschien wil Kealey hiermee duidelijk maken dat elk verhaal twee kanten heeft. Dit geldt evenzeer voor Nancy, want ook zij ontkomt er niet aan om over leven en dood te beschikken – alleen heeft zij het geluk dat ze aan de goede kant strijdt. 

‘De reden waarom ze de nazi’s haatte was hun wreedheid, hun minachting voor een mensenleven, en nu moest ze zelf leren minachting te hebben voor hún leven, zich niet te bekommeren om de wachtpost die ze had gedood, of de man wiens bloed in haar gezicht was gespetterd door de kogel van Fournier. Terwijl zij misschien ook maar doodgewone mannen waren, met een moeder en een vrouw, betrokken geraakt bij iets wat ze niet helemaal begrepen.’ 

Gedurende het verhaal wordt Nancy steeds harder en haar haat tegen de nazi’s steeds groter. Een haat die extra gevoed wordt als Henri ten prooi valt aan de Gestapo. Het algemeen belang van haar vrijheidsstrijd wordt tegelijkertijd ook een persoonlijke vete tegen de bezetter om haar echtgenoot te wreken. Meerdere passages in het boek zijn niet voor tere zieltjes, maar geven exact de wreedheid weer waar de Duitse bezetter toe in staat was om grip proberen te krijgen op de Maquis. Ook de daden van Nancy en de Maquisards liegen er niet om. Hoewel niet alles helemaal waarheidsgetrouw is, is Kealey erin geslaagd om met Vrijheid een mooi en indrukwekkend eerbetoon aan de vrijheidsstrijders, die hun leven in de waagschaal stelden voor onze vrijheid, neer te zetten. Het is een boek waar je, als je het dichtslaat, nog even stil van bent.