Aardige young adult novel met ‘geleende’ elementen

‘De krater’, gekozen uit 149 manuscripten na een schrijfwedstrijd, is een met vaart vertelde road novel waarin drie pubers / jong volwassenen in een oude VW Golf naar een Duitse krater reizen en onderweg de nodige avonturen beleven. Tegelijkertijd proberen ze ieder op hun manier ook een traumatische gebeurtenis in de familiesfeer te verwerken. Het verhaal wordt verteld in de ik-vorm door een van de drie protagonisten in een daarbij passende pubertaal, die al snel wat begint tegen te staan. Stilistisch is het - op enkele aardige vondsten na - wat vlak en Van der Werf gebruikt veelvuldige komma’s waar punten meer op hun plaats waren geweest.
Onder het oppervlak van het verhaal zit een verdieping, die echter niet zo erg diep ligt. Jammer is ook dat Van der Werf het nodig vindt om na een sleutelscène niet de lezer zelf te laten bedenken wat die te betekenen had, maar dat expliciet uit te leggen. Show, Gerwin, don’t tell! Aardig is de verwijzing naar Hermans’ ‘Nooit meer slapen’ aan het eind van het verhaal.
Opvallend zijn de overeenkomsten met een andere young adult roman, ‘Tsjik’ van Wolfgang Herrndorf (Duitsland 2010, NL vertaling 2011). Ook dit boek verhaalt over een road trip die (in dit geval twee) pubers maken in een oude auto (“niet gejat, alleen geleend, ik zet hem naderhand weer terug”). Ook door Duitsland, uiteraard. Op enig moment voegt zich een meisje bij hen, en dan is de constellatie hetzelfde als in ‘De krater’. Ook hier is het een probleem om aan benzine te komen. Ook hier krijgen ze moeilijkheden met de Polizei. En ook in ‘Tsjik’ gaat het op een gegeven moment over de kosmos, over het heelal en over leven op andere planeten, als de karakters naar de sterren kijken en daarover fantaseren. En vooral: in het boek komt ook een scène voor met een krater en een kraterrand: een maanlandschap met allemaal kraters (weliswaar gevormd door een bruinkoolmijn, maar toch…). Zou het kunnen dat Van de Werf een paar ideetjes uit Tsjik heeft ‘geleend’?
In weerwil van de loftuigingen van CPNB en (veel) recensenten is ‘De krater’ niet veel meer dan een novelle in het young adult genre met de diepgang van de laklaag van een Golf uit het jaar nul. Niet slecht, maar als dit het beste is van 149 inzendingen, dan geeft dat toch wat te denken over het niveau van de Nederlandse literatuur.