Indrukwekkend, maar niet zo meeslepend als gehoopt

De kans om het nieuwe boek van Ildefonso Falcones te lezen heb ik met beide handen aangegrepen. Ik heb al zijn boeken gelezen en bewonder de manier waarop hij feiten uit de geschiedenis koppelt aan fictieve personages en daar een indrukwekkend en meeslepend verhaal van weet te maken waarbij je bijna ongemerkt leert over een vaak vrij onbekend deel van de geschiedenis.

De vrouwen van de suikerrietplantage speelt zich slechts gedeeltelijk af in Spanje, in het hedendaagse Spanje wel te verstaan. Het overgrote deel speelt zich af in het Cuba van de 19e eeuw. Het boek bevat namelijk twee verhaallijnen:

Als eerste het verhaal van Kaweka die als jong Afrikaans meisje naar Cuba wordt verscheept om daar, hoewel de slavernij officieel al afgeschaft is, als slaaf verkocht te worden aan de markies van Santadoma en tewerkgesteld wordt op zijn suikerrietplantage. De omstandigheden op de plantage zijn wreed en mensonterend. Kaweka wordt regelmatig bezocht door de godin Yemaya die haar aanspoort om de strijd voor de vrijheid van alle slaven aan te gaan. Gedurende vele jaren zet Kaweka zich hier volledig voor in, met wisselende successen. Hoewel ze niet altijd slaagt in haar bedoelingen toch vormt haar tomeloze inzet een belangrijk onderdeel van de strijd voor de vrijheid van vele tot slaaf gemaakten.

Het tweede verhaal vertelt over Lita, een Spaanse vrouw van kleur in het hedendaagse Spanje, die bij toeval ontdekt dat ze afstamt van Afrikaanse slaven in Cuba. Sterker nog: haar moeder is een kind van een slaaf en een familielid van haar huidige baas, de machtige Santadoma's die een bank in Madrid bezitten. En hiermee een afstammeling van Kaweka. Lita gaat ook de strijd aan, een strijd om erkenning en genoegdoening te krijgen. Ze wil dat haar moeder krijgt waar ze als erfgename recht op heeft, maar meer nog: de erkenning dat een donkere vrouw familie is van deze rijke blanke bankiersfamilie. Ook wordt duidelijk dat de bank opgericht is met geld verdiend in de slavernij.

Falcones vertelt een belangrijk stuk geschiedenis, een gruwelijke geschiedenis die nog niet eens zo lang geleden plaatsvond. Falcones benoemt in zijn nawoord dat hij altijd overweldigd raakt door het besef dat Spanje de laatste westerse mogendheid was die de slavernij in zijn koloniën afschafte en dat zijn grootouders leefden in de tijd waarin al deze gruwelijkheden plaatsvonden. Voor ons gevoel vond de slavernij vaak veel langer geleden plaats, maar met dit verhaal laat Falcones je beseffen hoe recent dit plaatsvond. Ook laat hij zien hoe racisme en stigmatisering van mensen van Afrikaanse afkomst helaas nog altijd plaatsvindt.

Wederom een belangrijk historisch onderwerp in een roman van Falcones, maar toch, dit is de eerste keer dat hij me niet echt weet te raken en mee te slepen in wat hij vertelt. De gruwelijkheden op de plantages moeten vertelt worden om een goed beeld te schetsen van de leefomstandigheden, maar het is wel heel veel. Had het niet krachtiger en indrukwekkender geweest als het meer gedoseerd was? vraag ik me af. Ook de overgangen tussen beide verhaallijnen droegen niet echt bij aan het meegesleept raken. En hoewel zeker het karakter van Kaweka goed uitgediept wordt moet ik ook toegeven dat alle personages nogal op afstand bleven voor mij. Jammer, want dit is tot nu toe altijd een van de dingen geweest die de boeken van Falcones zo goed maakten.

Conclusie: het is een goed geschreven boek, met zeker veel mooie (lange) zinnen, maar toch haalt het voor mij niet de kwaliteit van zijn vorige boeken.