Meer dan 5,6 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Het rijk der zieken

Hetty 28 juli 2019
Dit boek van Hanna Bervoets heeft een thema dat je niet snel in andere boeken terug zult vinden, namelijk chronisch ziek zijn. Zoals Hanna zelf uitlegt is dat geen populair thema, vooral omdat het een blijvend iets is; je wordt niet beter, maar je gaat er ook niet dood aan. Nee, vanaf het moment dat de diagnose gesteld is is het altijd bij je, zal het voor altijd je leven gaan bepalen en dat is zuur. Hanna weet waarover ze het heeft aangezien ze zelf ook een chronische ziekte heeft.

Het boek is duidelijk geïnspireerd op een essay van Susan Sontag: Illness as methaphor.
“Iedereen wordt geboren als burger van twee rijken. Wij zijn zowel burger van het rijk der gezonden als van het rijk der zieken. Hoewel we bij voorkeur alleen van het goede paspoort gebruikmaken, komt iedereen vroeg of laat gedwongen in dat andere rijk terecht, al is het maar tijdelijk.”

Hanna beschrijft in deze roman op meedogenloze manier de impact die een chronische ziekte op je leven heeft, het is er altijd en beperkt je in de dagelijkse dingen. Het beïnvloedt je sociale leven, waar er eerst begrip en medeleven is verdwijnt dat wanneer blijkt dat het een permanente situatie is. Mensen tonen onbegrip en haken af, je wereldje wordt kleiner. Verder is het vooral een noodzaak dat je leert accepteren en je grenzen leert kennen en respecteren, want hoop op genezing is niet reëel, er is geen medicijn.

We volgen Clay, een jonge man die volop in het leven staat, werk, vriendin, huis, alles wat hij zich maar wensen kan. Dit verandert echter na een bezoekje aan een kinderboerderij met de dochter van een vriendin, Clay krijgt een hevige koortsaanval en ontwikkelt allerlei vage pijnklachten die maar niet verdwijnen.
Er begint een zoektocht naar de juiste diagnose terwijl Clay zijn leven vanaf nu gesplitst wordt door de grote koorts, alles is in te delen in voor en na de grote koorts.

Wanneer de diagnose Q-koorts vermoeidheidssyndroom gesteld wordt, dringt langzaam tot Clay door dat hij niet meer beter zal worden, hij zal de pijnklachten altijd blijven houden.
Hij zoekt zijn hoop in allerlei therapieën en alternatieve geneeswijzen maar niets mag baten en het bevestigd Clay vooral in zijn wanhoop.
Het lukt hem niet om de ziekte en de bijbehorende beperkingen te accepteren, hij wentelt in zelfmedelijden.
Zo erg dat zijn vriendin geen andere uitweg ziet dan bij hem weg te gaan, ook zijn vrienden ziet hij niet meer. Wel heeft hij via een lotgenotengroep Marla leren kennen, ook zij is chronisch ziek.

Marla staat heel anders in het leven en heeft duidelijk haar ziek zijn geaccepteerd, ze heeft haar beperkingen leren kennen en weet er nu mee om te gaan. Ze weet wat ze moet doen om haar klachten beheersbaar te houden, rust wanneer het nodig is en geniet volop van de mooie momenten die ze nog wel heeft en die ze ook ten volste aangrijpt en beleefd.
Maar ook Marla kan Clay niet tot een ander inzicht brengen en hij sluit zich nog verder af, zorgt niet meer voor zichzelf en ook niet voor zijn cavia Saartje.

Dit verhaal van Clay wordt verteld in de eerste wereld die het boek bevat, gekenmerkt door zwarte ster aan het begin van het hoofdstuk en geschreven in een opvallend jij-perspectief. Dit perspectief wekt een gevoel van afstand op voor de lezer, maar dat illustreert gelijk ook de eenzaamheid van Clay, niemand komt echt dichtbij hem.
Het verhaal wordt niet chronologisch vertelt maar zit vol met flashbacks naar gebeurtenissen in het verre verleden (voor de grote koorts) of in het nabije verleden (na de grote koorts), op deze manier wordt langzaamaan het hele plaatje geschetst, bijna alsof je oude foto’s bekijkt en er de bijbehorende herinneringen bij vertelt.

De tweede wereld in het boek is het rijk der zieken, zoals Susan Sontag al noemde in haar essay, deze wereld is een utopie waarin de wereld geschetst wordt waar de chronisch zieke ineens in beland is.
Een wereld vol nieuwe dingen, pillenpakhuizen, identiteken, hoopsmook en een lichaam dat meegedragen moet worden.
Deze wereld wordt beschreven aan de hand van vele mooi gevonden metaforen die vooral bij de daadwerkelijk chronische zieke een gevoel van herkenning op zullen roepen. Hoewel Hanna een aantal nieuw bedachte woorden invoert is direct duidelijk wat ze ermee bedoeld.

Deze tweede wereld onderscheidt zich op een aantal manieren van de echter wereld, namelijk door een ander vertelperspectief, er wordt nu vertelt in een ik-perspectief. De hoofdstukken die zich in deze utopische wereld afspelen worden aangegeven met een witte ster en de tekst is cursief gedrukt.
Hoewel ik normaal geen fan ben van utopische werelden en graag een flinke dosis realiteit in boeken zie werkte dit verhaal wel voor mij. Het rijk der zieken was op zo’n goede manier geschetst dat je er de problemen in herkende die een zieke met de gezondheidszorg ondervindt, maar ook de onmacht van een lijf dat niet wil. De hoop wanneer er iets lijkt te zijn dat verlichting kan bieden …. en ook de daaropvolgende teleurstelling als de werking tegenvalt en vele malen minder is dan je gehoopt had.

Tijdens het lezen over de andere wereld, de echte wereld van Clay ontstond er regelmatig een gevoel van lichter ergernis naar Clay toe, je had af en toe echt de neiging om hem een schop onder zijn kont te geven zodat hij de situatie eens zou accepteren en er het beste van zou gaan maken.
Maar dat accepteren gebeurt nu eenmaal niet op commando, dat is iets waar de patiënt zelf zijn weg in moet zien te vinden, in zijn of haar eigen tijd. Dit accepteren is niet voor iedere zieke even makkelijk en dit verhaal geeft heel goed de worsteling en de strijd weer die tot deze acceptatie lijdt.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Hetty

Gesponsord

Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?

Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.

De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?

Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.

Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...

Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?

De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?

Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.

Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?

Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.

Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.

Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.

Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.

Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.

Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.

Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.

Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.

Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.

Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.

Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.

Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.

Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...

Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!

Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...

Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.

Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.

Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.

De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.

Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.

Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.

Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.

Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …

Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.

Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.

Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.