Klara en de Zon
Het hoofdpersonage, Klara, is een zogenaamde “KV”. Hoewel deze afkorting in het verhaal nergens nader wordt toegelicht, kan je hierin “kunstmatige vriend(in)” of “kindervriend(in)” lezen. Een speelgoedknuffel, zeg maar. Maar het bijzondere aan Klara en de andere KV’s is dat ze over artificiële intelligentie beschikken om de kinderen het leven zo aangenaam mogelijk te maken. Door Klara’s uitzonderlijke observatievermogen slaagt ze er dan ook in om ‘haar kind’, Josie, gezelschap te houden en in haar wensen tegemoet te treden. En hier wordt het trage verteltempo meteen ook functioneel: de lezer beleeft de tijd die Klara nodig lijkt te hebben om Josie zo goed mogelijk te leren kennen en te helpen. Vooral dat laatste is nodig, aangezien Josie een ziekte onder de leden heeft. Klara, die in het uitstalraam van de winkel waar ze werd verkocht ooit een straattafereel gadesloeg waarbij volgens haar artificiële intelligentie de zon een cruciale rol speelde, is van mening dat diezelfde zon de enige is die nu ook Josie kan redden. In Klara en de Zon zien we Klara dan ook hemel en aarde verzetten om de zon haar werk te laten doen voor Josie. En of het wat wordt met Rickie, ook daar heeft Klara een plannetje voor.
Ishiguro schrijft dit verhaal vanuit het bijzondere en originele vertelperspectief van een speelgoedknuffel met artificiële intelligentie, een robot waar hij toch een gevoelig, innemend en ontroerend personage weet van te maken die bij wijlen sensitiever is dan de personages van vlees en bloed. Deze laatsten benoemt de auteur niet voor niets afstandelijk met ‘de Moeder’, ‘de Vader’, ‘Melania huishoudster’. Het contrast met de warme figuur van Klara wordt op die manier versterkt. Toch maakt de auteur ook duidelijk dat Klara geen personage is als de andere: ze is en blijft immers een robot, hoe goed ze Josies gevoelens en gedachten ook leert lezen. Daarom wordt Klara in het verhaal vaak letterlijk weggezet, als een object: in het berghok, op de gang, of bij de koelkast.
Maar ook met de mensen lijkt er in dit boek iets aan de hand. Alweer neemt de auteur de vrijheid om dit niet nader toe te lichten, maar blijkbaar zijn de ene kinderen opgetild (Josie) en anderen niet (Rick). Zijn ze genetisch gemanipuleerd? Is er een chip ingeplant? Ishiguro laat het in het midden.
Zal artificiële intelligentie de menselijke vaardigheden ooit evenaren? Zullen we robots ooit als mede-’mens’ ervaren? Is de mens maakbaar? Over dergelijke vragen laat Ishiguro ons in Klara en de Zon nadenken.
Doordat de kunstmatige vriendin Klara nog veel moet leren over mensenkinderen (emoties, gezichtsuitdrukkingen, gedragingen … ) kiest Ishiguro voor een eenvoudige taal en simpele zinsconstructies wat het verhaal de schutkleur van een kinderboek geeft. Hoe Klara er uit ziet, laat de auteur over aan de verbeelding van de lezer, maar ze doet bijvoorbeeld sterk denken aan Ted Dewans Bing Bunny uit de gelijknamige animatieserie, een knuffelkonijn dat ook nog veel moet leren. De conversaties tussen Klara en de andere personages roepen associaties op met die uit Le Petit Prince van Antoine de Saint Exupéry … Precies deze cross-over tussen kinderverhaal en roman, tussen techniek en eomoties, maakt Klara en de Zon boeiend. Dat het meer is dan een kinderboek mag blijken uit de vele leemtes die Ishiguro de lezer zelf laat invullen: welke ziekte heeft Josie? Hoe heten personages als ‘de Moeder’, ‘de Vader’ … echt bij naam? Waarom is Josie ‘opgetild’ en Ricky niet? En wat houdt dit in? Wat is een KV en hoe ziet Klara er uit? Daar moet je als lezer maar zelf zien uit te komen.
Hoewel de lezer er zich de hele tijd van bewust blijft dat Klara een robot is, kruipt dit personage toch onder de huid. Klara en de Zon blijft nazinderen als de zon op je huid na een zomerse dag.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van iBoek
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
