De pijnlijk verstikkende waarheid over Israël

Van mijn grootvader (1903-1987) weet ik dat hij niet zo dol was op het land omdat hij er nooit met zijn eerste niet-joodse vrouw (1908-1940) zou hebben mogen wonen*. Tot 7 oktober vorig jaar (2024) heb ik er mij nooit zo mee beziggehouden, en kwam ook mijn Israël standpunt niet verder dan ‘ingewikkeld’. Ik wist dat Palestijnen niet geweldig goed behandeld werden, maar via mijn ouders kende ik ook de verhalen over dappere joodse pioniers die bouwden aan een land dat was geschoeide op een sociaaldemocratische leest. Van hoogopgeleide immigranten die hun ego’s aan de kant zetten om voor-een-appel-en-een-ei op het land te gaan werken en de opbrengst met de gemeenschap te delen – hoe romantisch. Tijdens eerdere intifada’s viel het me al wel op dat Israël zijn gevallenen altijd wraakte met een hogere orde Palestijnse slachtoffers, maar daarna liet ik mij meestal weer snel in slaap sussen. Sinds 7 oktober kan ik er echter niet meer omheen: de Israëlische represailles zijn zo buiten proporties, de propaganda is zo vilein, en het leger is zo grof en sadistisch, dat ik hier meer van moest weten. Via YouTube zijn er gelukkig vele (en veelal Joodse) journalisten te vinden die zich niet kunnen vinden in het doen en laten van Israël. Zo maakte ik ook kennis met Israëls ‘nieuwe historici’ (zoals bijvoorbeeld Ilan Pappé) die in de jaren ’80 het tot dan toe gebruikelijke narratief over het ontstaan van de Joodse staat deden kantelen door ook het geweld te belichten dat de Palestijnen hebben moeten ondergaan tijdens en na de oprichting van Israël. Voor wat meer diepgang ben ik begonnen aan ‘De drogreden van het antisemitisme’ (2004) van Norman Finkelstein, een auteur van de tweede generatie nieuwe historici. Finkelstein bouwt door op het werk van werk van zijn voorgangers, en richt zijn pijlen vooral op de valse claims in de propaganda voor Israël. In dit boek ontkracht hij toonaangevende boeken (en tijdschriftartikelen), van vooraanstaande verdedigers van Israël, en dat doet hij met grote overtuigingskracht en precisie. Het tweede deel van het boek (na ongeveer 100 pagina’s) richt zich specifiek tegen het boek ‘The Case for Israël’ van de advocaat en Harvard hoogleraar Alan Dershowitz. Alle beweringen uit de losse pols worden stuk-voor-stuk weerlegd met gerenommeerde geschiedkundige bronnen en rapportages van onafhankelijke mensenrechtenorganisaties, en het boek telt een 35 pagina’s lang (in een kleine letter gezet) notenapparaat. Het heeft mij de ogen geopend en mijn bewondering voor Finkelstein doen vergroten, maar ‘De drogreden ..’ is vooral een wetenschappelijk boek dat op een gegeven moment wat eentonig wordt. Eerlijkheidshalve moet ik dan ook bekennen dat ik de laatste 50 van dit 250 pagina’s tellende boek heb gelaten voor wat het is**. Op grond van wat ik gelezen heb, heb ik een ontluisterend beeld gekregen over Israël en de manier waarop het narratief wordt gemanipuleerd. “Ja, maar er zijn toch wel meer landen waar het zo aan toe gaat in de wereld, en waarom moet Israël toch altijd onder een vergrootglas worden gelegd?” hoor ik de lezer van dit stukje zeggen. Met wellicht ook een ondertoon in de trant van “Is dat misschien niet antisemitisch?” Ik zou daarop willen zeggen dat ik mij via mijn Joodse grootvader tegen-wil-en-dank verbonden voel aan Israël – en dus ook met de lelijke kanten. En verder denk ik dat iedere westerling verbonden is met Israël omdat het een bondgenoot is die – zo lijkt het vooralsnog – altijd op onvoorwaardelijke steun kan rekenen. De grote vraag is alleen “voor hoe lang nog?”.

*) Dat is het verhaal dat ik vaak heb gehoord, maar nooit heb kunnen verifiëren. Het verbaast mij dat mijn ‘echte’ grootmoeder niet welkom zou zijn geweest, maar het is natuurlijk heel goed mogelijk dat Israël in de loop der jaren flexibeler is geworden door ook gojim (niet-joden) binnen zijn grenzen te accepteren omdat de relatie tussen Palestijnen en Joden te veel in de richting van de Palestijnen kantelde.

**) Omdat ik denk dat het doel en de opzet van het boek goed is geslaagd krijgt het boek (toch) een vijf sterren beoordeling van mij.