De impact van een roerige geschiedenis

Na haar eerste biografische roman over wielrenster Mien van Bree, is Mariska Tjoelker nu terug met de historische roman Stof tot Zwijgen.

Het boek is naast de proloog opgebouwd uit vijf delen die elk verwant zijn aan stof: Draden, Stof, Rafels, Scheuren en Rijgdraad. De delen nemen ons mee in de verhalen van een Joodse textielfabrikantenfamilie en een arbeidersgezin.

Stof tot Zwijgen begint met het gegeven dat Janneman Warrink niet meer met de Joodse Sara Goedmoedt mag spelen. We leven dan in 1907. Dertien jaar later ontmoeten Janneman en Sara elkaar weer en worden verliefd. Vanaf dit moment begint het verhaal te rollen.

Het leven in de jaren ‘20 en ’30 van de vorige eeuw waren niet makkelijk. Er heerste veel onrust onder de textielarbeiders. Fabrikanten werden boos aangekeken en juist in deze tijd ontwikkelt de liefde van Janneman en Sara zich. Dan breekt ook nog de oorlog uit en kreeg de fabriek de opdracht om Jodensterren te maken.
Stof tot Zwijgen is een roman dat door de heldere schrijfstijl van Mariska Tjoelker een inkijkje geeft in de geschiedenis van de fabrieksarbeider en de fabrikant. Janneman en Sara spelen daarin een doorslaggevende rol. Klassenverschillen komen tevoorschijn.

Als je denkt dat het een zware uiteenzetting wordt, dan komt de lezer bedrogen uit. Mariska Tjoelker vertelt het verhaal op een prettig leesbare manier door het verhaal vanuit twee gezichtspunten te vertellen. Zo komen we veel te weten over het verleden vanuit Janneman (later Jan genoemd) die zijn kleindochter Julia vertelt van zijn geschiedenis. Julia op haar beurt is nieuwsgierig en gaat zelf ook op onderzoek uit.

Mariska Tjoelker heeft ervoor gekozen om de hoofdstukken in het boek af te wisselen in tijd. De geschiedenis van Janneman wordt chronologisch verteld, maar afgewisseld met hoofdstukken van Julia (al dan niet in gesprek met Jan). Hierdoor behoudt het boek zijn luchtigheid en krijgen we steeds iets meer te weten over de hoofdpersonages.

Het taalgebruik van Mariska Tjoelker is mooi en neemt je gemakkelijk mee door het boek. Ook het plot van het boek is goed opgebouwd.

Ik heb het boek met veel plezier gelezen. Ik lees niet veel historische romans, maar dit is zeker een van de boeken die mij stimuleert om meer historische romans te gaan lezen.

Ik heb dit boek gelezen voor de leesclub bij Hebban en het was mooi om te zien hoeveel discussie er was over de verschillende aspecten van het boek. Het boek is gelaagd en geeft een mooi tijdsbeeld over de eerste helft van de 20e eeuw.