Het alledaagse leven in Palestina

Susan Abulhawa is tijdens de Zesdaagse oorlog in 1967 in Palestina geboren. Ze groeide op in Koeweit, Jordanië en Oost-Jeruzalem en woont nu in de VS. Abulhawa is oprichter van Playgrounds for Palestine, een goed doel dat zich inzet voor Palestijnse oorlogskinderen, om hen een fijnere jeugd te kunnen bezorgen. Na de wereldwijde bestseller Ochtend in Jenin, komt de schrijfster nu met een nieuw boek: Het blauw tussen hemel en zee, over een familie in het dorpje Beit Daras.

Beit Daras ligt midden in de Gaza-strook, waardoor al haar Palestijnse inwoners binnen eigen land moeten vluchten. Onder hen zijn ook de opa en oma van hoofdpersoon Chaled. Vanuit zijn ogen wordt het verhaal over zijn bijzondere familie verteld. Deze familie is zo bijzonder doordat er magische verschijnselen in voorkomen. Zo heeft Chaled zelf al vóór zijn geboorte contact met zijn oudtante Miriam. Daarnaast had zijn overgrootmoeder een relatie met een djin, een bovennatuurlijk onzichtbaar wezen dat ook in de Koran aan bod komt. Toch komen deze verschijnselen niet heel vreemd over, Abulhawa heeft het geloof en bijgeloof uit de islamitische cultuur mooi beschreven.

Ondanks de vreselijke strijd met Israël heb je als lezer het gevoel dat de personages gelukkig zijn, zolang ze maar bij elkaar blijven. Ze maken oorlog, verkrachtingen en veel ander geweld mee, maar toch is hun liefde voor elkaar voelbaar. Dit wordt bijvoorbeeld duidelijk bij de terugkomst van Noer, het verloren nichtje van Chaled: “Het leven had de stukken van haar bij elkaar gelegd en haar teruggebracht naar de bron van liefde.” Het lijkt paradoxaal om te denken dat de Gaza-strook ook een bron van liefde kan zijn, maar binnen de gezinscultuur van deze familie is dat heel normaal. Liefde is hier sterker dan onderdrukking.

Voor de Westerse lezer zal er tijdens het lezen van deze roman af en toe een moment van onbegrip zijn, vooral wanneer het gaat over de verhouding tussen de mannen en de vrouwen. Een vrouw raakt bijvoorbeeld haar eigen naam kwijt zodra ze een zoon krijgt, daarna heet ze alleen nog (vrij vertaald): 'moeder van Chaled'. Zo wordt ze dan ook door iedereen genoemd. Voor de lezer is het dan soms onbegrijpelijk, maar Abulhawa heeft ervoor gezorgd dat deze aspecten juist in het voordeel werken van de context en van het boek zelf.

"Ze bereidde een feestmaal van mals lamsvlees met komijn, kaneel en piment – bestrooid met geroosterde pijnboompitten en op een bedje van rijst – stapels dolma's, opgerolde, gevulde druivenbladeren, gevulde courgettes, diverse salades, mezze en komkommer in een saus van yoghurt, munt en knoflook. Het was een maaltijd waar de vluchtelingen nog weken over zouden praten."

Dit is een van de vele mooie beschrijvingen van het alledaagse leven in Palestina, hier wordt het beschreven eten zelfs bijna aanraakbaar. Het blauw tussen hemel en zee is een prachtig boek en ook zeer geschikt voor mensen die misschien niet zo goed op de hoogte zijn van de gebeurtenissen in de Gaza-strook.