Goed gedocumenteerd

Het Alfabethuis van de Deense schrijver Jussi Adler-Olsen stond al een tijdje op mijn lijstje van 'nog te lezen boeken’ vanwege het intrigerende thema. Twee Engelse piloten stortten in 1944 neer boven nazi-Duitsland. Ze weten zich uit het vliegtuig te redden, maar hoe redden ze zich op vijandelijk grondgebied? Ze nemen de plaats in van twee vooraanstaande nazi’s die op weg zijn naar Het Alfabethuis, een psychiatrische instelling voor 'doorgedraaide' hoge SS-officieren. Daar aangekomen kunnen ze natuurlijk geen woord zeggen, ze beheersen het Duits niet. Ze moeten wel een psychiatrische ziekte simuleren willen ze geloofd worden. Maar er zijn meer nazi's die door simulatie hopen te ontkomen aan terugkeer naar het front en deze mensen zijn kwaadaardig, geslepen en ze weten alles van martelen en mensen kapot maken. Binnen de kliniek vinden huiveringwekkende taferelen plaats en de schets van een psychiatrisch ziekenhuis in nazi-Duitsland is tegelijkertijd weerzinwekkend en intrigerend.

Jussi Adler-Olsen geeft in zijn voorwoord aan dat hij opgegroeid is in de nabijheid van een ‘krankzinnigengesticht’, zoals het destijds heette, omdat zijn vader psychiater was. Dat de auteur ervaring heeft opgedaan met gedragingen van psychiatrische patiënten en ouderwetse behandelmethoden is duidelijk merkbaar in zijn geloofwaardige beschrijvingen.

Het Alfabethuis is een zeer zorgvuldig gedocumenteerd boek. Adler-Olsen heeft veel onderzoek gepleegd naar psychiatrische ziekenhuizen in het Duitsland ten tijde van Hitler. Binnen deze roman geeft hij antwoord op een aantal vragen. Wat gebeurde er als een nazi het psychisch niet meer aankon? Hoe zag een psychiatrisch ziekenhuis eruit? Welke medicijnen gebruikte men? Was er sprake van behandeling? Werden er ook experimenten uitgevoerd op nazi's? Hoe ging men om met simulanten? Enz. enz.

Er zijn wel enkele kanttekeningen te plaatsen bij Het Alafabethuis. Ik vond het verhaal niet altijd even lekker lopen en de persoonlijkheid van James ondergaat op een bepaald moment wel een erg grote verandering. Toch blijft voorop staan dat ik Het Alfabethuis een intrigerend boek vind dat je niet gemakkelijk vergeet. Het is goed gedocumenteerd, doortimmerd, spannend, inhoudsvol, leerzaam en zeer 'eigen’. Vandaar de 4 sterren.