Een raadselachtige trip

Oorlog en oorlog van de Hongaar Laszlo Krasznahorkai, geschreven in 1999 en recent  prachtig vertaald door Mari Alföldy - het is een raadsel waarom de uitgeverij er niet aan heeft gedacht om haar naam een prominente plek op de kaft te geven, maar wel om te veel te verklappen op de achterflap en daar zelfs foute informatie in op te nemen - is allesbehalve een makkelijk boek.

Om met de deur in huis te vallen: als je bovenstaande zin al veel te lang vond, denk dan twee keer na voor je aan het boek begint. Het bevat immers maar een paar honderd zinnen, maar telt wel ruim 330 pagina's. Maar wat voor zinnen! Ze zijn dus erg lang, maar zeker veel mooier dan mijn inleiding. Ze zijn prachtig en sfeervol. Het lukt wonderbaarlijk goed om ze te lezen - ze kregen elk een nummer mee, dat helpt.

Gaat dit boek over oorlog en nog meer oorlog zoals de titel doet vermoeden? Ja en nee. Nee, je leest niet over oorlogsgevechten of -strategieën. Maar ja, zeker ook wel, het boek, een roman, zeker geen non- fictie, bevat verhalen rond de onvermijdelijkheid van oorlogen doorheen de geschiedenis, over mensen die willen vasthouden aan een vredevolle toestand maar merken dat die altijd weer tot een einde komt, over de zinloosheid ervan. Dat is zeker een harde en donkere boodschap in het boek.

We volgen hoofdpersoon Korin, een toch wel vreemde man, die een manuscript ontdekt. Die tekst bevat een inhoud die hij met de wereld wil en moet delen. Hij verkoopt zijn hebben en houden en laat alles achter om met dat allesbepalende doel Hongarije te verlaten en New York te breiken, de stad van het internet. (Dat is nog relatief onbekend, het boek speelt zich eind jaren 90 af, maar dat het een globaal, wereldomvattend, communicatiemiddel is, dat is wel al duidelijk.)

We volgen zijn tocht. Het wordt een hele queeste. Voor Korin, want zijn pad gaat niet over rozen, maar ook voor de lezer. De vele verhalen in verhalen in verhalen aan de hand van heel veel perspectiefwisselingen zijn goed te volgen op zich, maar de samenhang, het grote verhaal is niet eenvoudig te vatten. Ook bevat het boek veel ongrijpbare details. De lezer moet er sowieso voor openstaan om de gangbare begrippen tijd en ruimte los te laten.

Korin gaat als een soort bezeten zwerver op zoek naar zingeving in het leven, naar orde in de chaos. Maar chaos blijft wel bovendrijven in dit raadselachtige boek. De auteur doet er alles aan om de lezer mee te trekken in die chaos en dat lukt zeker: dit verhaal roept meer vragen op dan er duidelijke antwoorden zijn.

Nogmaals, een makkelijk boek is dit dus niet. Maar een mooi boek is het wel. Korin komt niet alleen slechte, maar ook goeie mensen tegen. Er is in het verhaal ook veel aandacht voor het schone in  kunst en architectuur.

Maar er is dus vooral de taal! Dit boek is betoverend ritmisch. En dat maakt het toch eenvoudiger om helemaal op te gaan in de sfeer ervan. En om uiteindelijk als lezer achter te blijven met het nogal reddeloze besef dat je nooit helemaal zal weten wat dit boek vertelt, maar wel dat je heel erg goed voelt wat dit boek wil zeggen.

Dit uitdagende, intrigerende, raadselachtige boek is een soort trip die je moet beleven, voortgestuwd door die mooie lange ritmische zinnen. Het is zeker niet altijd even aangenaam, het is een sprong in duister en chaos, maar met telkens toch ook lichtpuntjes voorhanden.