IK! WIL! GEWOON! MIJN! BROER! BEGRAVEN!
De Griekse tragedie van Sophocles is nog altijd actueel. Antigone verzet zich tegen het besluit van haar oom Kreon, koning van Thebe, om het lijk van haar broer als aas voor de gieren te laten liggen. Hij was opgetrokken tegen zijn tweelingbroer die in dat jaar wettig koning was en had dus onrechtmatig gehandeld. Beide broers zijn omgekomen, maar de een krijgt een staatsbegrafenis en de ander niet. Dan besluit Kreon om een voorbeeld aan het volk te stellen en zijn eigen familie niet voor te trekken. Hij handelt uit principe en wil daarin consequent blijven. Dit is op zich prijzenswaardig. Antigone daarentegen beroept zich op de bloedband en religieuze wetten. Volgens de oude Grieken bleef een ziel spoken wanneer het lijk niet werd begraven. Jean Anouilh schreef al eens een moderne bewerking, een aantal jaar geleden werd Ayaan Hirsi Ali in de Volkskrant vergeleken met Antigone en Rita Verdonk met de rechtlijnige heerser. Nu is er een Vlaamse variant.
Stefan Hertmans (1951), in Nederland bekend van de romans Oorlog en terpentijn en De bekeerlinge, schrijft over de Marokkaanse Nouria, wier jongere broer als zelfmoordterrorist om het leven is gekomen. Hij voetbalde; stond altijd trouw in het doel en liet geen bal passeren, totdat hij een keer ongelukkig viel, de bal in zijn gezicht kreeg en vertrok. Zij is de enige nabestaande en gaat naar het politiebureau om de stoffelijke resten van haar broer op te halen. Agent Crenom houdt haar lange tijd aan het lijntje. Hij is vriendelijk, kalm en rustig. Maar wet is wet. Wanneer hij zich echter verspreekt en ze zich realiseert waar ze moet zoeken, is ze niet meer te houden. Ze onderneemt een macabere zoektocht door de koelkelder van het Forensisch Centrum en vindt de zak met resten, maar wordt betrapt, opgepakt en opgesloten. Vervolgens proberen mensen haar ervan te overtuigen dat ze los moet laten, maar wordt ze alleen maar halsstarriger en raakt bezeten, met fatale afloop.
“Ik heb het RECHT mijn broer te begraven, beet ik de rechter toe.
Ik heb het RECHT menselijk te zijn voor iemand die mijn meest verwante, mijn dichtstbij gebleven levend wezen is, ook na zijn dood...
De rechter sprak over het recht
De rechter sprak over de staatsorde
De rechter sprak over redelijkheid
De rechter sprak over rechtsgang
De rechter sprak over een misdaad:
Diefstal van het lijk van een terrorist”
Antigone in Molenbeek is een mooi vormgegeven boekje: een lange, dichterlijke monoloog die afgewisseld wordt door een beschrijvende verteller. Er is vooral het heden, de zoektocht van Nouria, en er zijn enkele flashbacks waardoor je iets te weten komt over de broer. Hij is blijkbaar naar het Midden -Oosten getrokken en met andere opvattingen teruggekeerd, maar dat blijft vaag. Er wordt voornamelijk ingezoomd op het proces van Nouria, hoe zij van vastbesloten steeds onverzettelijker en emotioneler wordt. Dat proces is overtuigend en invoelbaar beschreven. Ze voelt zich miskend in haar behoefte om het gebeurde een plek te geven:
“Hij moet nu rusten, ook in mijn hoofd. Ik moet hem een plaats geven omdat hij elke dag komt spoken.”
Ze loopt op tegen een muur van onbegrip. Er wordt slechts een beroep gedaan op haar kennis van het recht (ze is rechtenstudent), zonder dat de achtergrond van de wet wordt belicht of er naar haar gevoelens en gedachten wordt gevraagd.
De gelijkenis met de oude mythe is treffend, maar je komt er niet helemaal in als lezer. Een toneeltekst moet gesproken worden en daar horen beelden en bewegingen bij. Dan pas komt het echt tot leven. Daarbij komt dat er beschrijvingen zijn, van de lucht en de stad, die je niet goed kunt plaatsen in een toneelstuk. Bovendien begint het stuk in de tegenwoordige tijd, maar gaat het later in de verleden tijd verder, zonder dat er sprake is van het verleden. Dat wekt verwarring. Desalniettemin zijn er mooie fragmenten en wordt de spanning goed opgebouwd.
Het eerste deel is al opgevoerd op 3 juni 2016 in Theater Bellevue, geschreven op uitnodiging van De Balie, in het kader van Re-Creating Europe. Het tweede deel is in overleg met Kaaitheater Brussel geschreven. Vanaf juni 2018 zal de hele tekst worden opgevoerd.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Inge Deutekom
Gesponsord
Wanneer zijn ploeg vastloopt door een reusachtig bot, gaat Boer Boris samen met Berend en Sam op onderzoek uit. Van welk dier zou dit bot kunnen zijn? Een cavia? Een marmot?
Marie zit op de beste school van de wereld met de allerliefste juf. Als haar klas uitgenodigd wordt om een week te ruilen met een andere klas, logeert Marie zelfs in een villa met zwembad en paarden.
De TikToks die geheimen van leerlingen én docenten onthullen, zijn enorm populair op Lauries school. Maar is het wel echt ongeluk als een meisje uit een van de sappigste TikToks om het leven komt?
Met zeven sleutels kan een bont gezelschap reizigers de schat van de meedogenloze Roverkoning in handen krijgen, als ze langs de zeven bewakers kunnen komen.
Noura leeft met een groot geheim – haar moeder mag absoluut niet ontdekken dat ze bij volle maan in een weerwolf verandert. En dan is er nog dat andere grote geheim ...
Als het afbrokkelende gebouw van Brams middelbare school wordt gesloten, moet hij ergens anders heen dan zijn beste vriend, Theo Thorbecke. Kunnen ze de school nog redden?
De kikkertjes maken weer met veel plezier en humor hun stripboeken. Met hun opbrengsten kunnen ze snoep kopen. Of kunnen ze het beter samen aan iets anders besteden?
Waakgorgel Jukko vertelt de Waakgorgeltjes-in-Opleiding en Melle dat er boven de poolcirkel een groot leger Brutelaars oprukt. De verdedigende Gorgels vallen allemaal in slaap.
Drie tieners bekennen de moord op Mirza. Alle drie hebben ze een motief, maar slechts een van hen is de dader. Wie viel Mirza aan op het feest? Wie is de mystery guest?
Er is een landelijke internetstoring en nu kunnen Quinn en Aaron geen huiswerk maken. Ze moeten een voldoende halen, anders moeten ze stoppen met hun videokanaal.
Een ode aan de allesoverstijgende kracht van vrouwenvriendschap en een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien.
Als haar vader haar herinneringen vertelt die niet rijmen met de geschiedenis zoals zij die kent, gaat Olga twijfelen over haar achtergrond.
Dit is het sensationele verslag van hoe Red Bull luidruchtig de Formule 1-wereld instapte en steeds succesvoller werd om uiteindelijk de sport te domineren met Max Verstappen.
Twee advocaten, de een wit, de ander zwart, proberen hun ten onrechte beschuldigde zwarte verdachte van de doodstraf te redden.
Tijdens een roerige debatavond aan de universiteit in Kiev verklaart Dani's jeugdvriend Pavel dat het socialisme dood is. Wanneer Pavel vervolgens verdwijnt, gaat Dani naar hem op zoek.
Journalist Gina deed jarenlang verslag van oorlogen over de hele wereld, maar sinds kort is ze correspondent in Rome. Na een zwoele zomeravond belandt ze in bed met haar jeugdvriend Okke.
Wanneer Poppy anonieme brieven ontvangt, betrokken is bij een ongeval en verrast wordt door een groot geldbedrag, wordt haar veerkracht zwaar op de proef gesteld.
Schrijfster Keet ontdekt dat de eigenaresse van een sjofele strandtent waar ze graag komt, illegaal onderdak biedt aan een groepje jongeren.
Bruce Cable, de extravagante boekhandelaar die zijn winkel bestiert op Camino Island, en de groep schrijvers die hij om zich heen heeft verzameld staan voor een nieuwe uitdaging.
Tanya, een Britse exchange student, komt een jaar lang in het gezin van Natalie en Matt wonen in hun luxe huis in Los Angeles. Ze begint steeds meer te lijken op hun overleden dochter Anabel.
Wanneer haar buurvrouw Kira dood wordt aangetroffen denkt iedereen aan zelfmoord. Maar Nancy is ervan overtuigd dat er kwade opzet is.
Amsterdam, 1824. In de kinderkolonie heerst een hard regime van tucht en discipline. Samen maken Karel en Lize een plan: proberen te ontsnappen uit Veenhuizen ...
Cornelisse en Wertheim selecteerden de mooiste en indrukwekkendste verhalen uit 12,5 jaar Echt gebeurd. Ook op papier beklijven deze verhalen. Een feest om te lezen!
Het team is een oude sekte op het spoor als plotseling de cold case roodgloeiend wordt: een jonge vrouw is sinds een paar dagen spoorloos verdwenen...
Pim Franssen beschrijft zijn reis vol beproevingen van twee jaar en twee dagen door 26 Afrikaanse landen in een oude Land Cruiser.
Over vergeving, spijt hebben van altijd maar doorgaan, het plezier van simpel leven en de kracht die schuilt in gewoon geluk.
Op Ivy's safari’s worden dieren alleen gefotografeerd. Ze stuit daarbij op verzet van de andere witte jagers, maar ze zet vastberaden door.
De zeventigjarige Cecilia kijkt ernaar uit de zomer ongestoord aan de kust door te brengen. Dit plan wordt echter verstoord als ze een onverwachte gast aantreft.
Met zijn kenmerkende opgerolde sokken, zijn taaiheid en wilskracht hoort Søren Lerby bij de absolute boegbeelden van het voetbal.
Als de jonge Ned Maddstone zich na een uit de hand gelopen grap op school plots in een streng bewaakte gevangenis bevindt, ziet de toekomst er veel minder rooskleurig uit.
Als je het lastig vindt om je gewoontes te veranderen, ligt dat niet aan jou. Slechte gewoontes blijf je herhalen, omdat je de verkeerde methode gebruikt.
Miljardair Georg zoekt hulp bij zijn vriend Joe Carling, voor zijn spoorloos verdwenen kleinzoon en enige erfgenaam. Iemand heeft er baat bij heeft als Filip nooit gevonden wordt …
Dumoulin wordt geconfronteerd met plekken waar nederlagen, crashes en rivalen een voedingsbodem bleken voor twijfels, frustraties en onzekerheden.
Het jaar van Gwen van Poorten varieerde van paddoceremonies tot botox, van met je partner naar Burning Man en je daar verloven tot het verbreken van die verloving.
Qmusic-dj en brandweerman Tom geeft aan de hand van heftige, verdrietige, leuke en soms idiote verhalen een eerlijk en inzichtelijk beeld van het leven van een brandweerman.
