Een oude vrouw schudt haar hoofd
“Aan de grenzen van het zijn – zo stel ik het me voor – zijn er al die kleine zielen, kattenzielen, muizenzielen, vogelzielen, zielen van ongeboren kinderen, die samendrommen, smeken om te worden binnengelaten, smeken om geïncarneerd te worden.”
In afwachting van de verschijning van het laatste deel van de trilogie over Jezus, dat in november zal verschijnen, heeft uitgeverij Cossee de fans van J.M. Coetzee (1940) op een voorproefje getrakteerd in de vorm van zeven korte en minder korte verhalen, geschreven tussen 2008 en 2017 en vertaald door Peter Bergsma. De oorspronkelijke titel luidt Moral tales en dekt de lading eigenlijk beter dan die van het titelverhaal. Wat alle stukken, kort of langer, verhalend of meer beschouwend, namelijk met elkaar gemeen hebben is dat ze morele kwesties aan de orde stellen.
In het eerste verhaal voelt een vrouw angst voor een waakhond en vraagt zich af waarom ze haar angst niet onder controle kan houden en hij die angstgeur ruikt. De eigenaren voelen zich niet verantwoordelijk voor het gedrag van hun hond. In het tweede verhaal wordt een vrouw ten tonele gevoerd die vreemdgaat zonder zich schuldig te voelen. Vanaf het derde verhaal komt Elisabeth Costello, de hoofdpersoon van de gelijknamige roman uit 2003, tevoorschijn. Ze is 65 jaar geworden en heeft haar haar geverfd, tot afgrijzen van de (klein)kinderen, omdat ze wel weer eens bekeken wil worden. De vraag is hoe men haar bekijkt.
“Laat andere mensen maar voorbeelden zijn. Ik ga waarheen mijn ziel me leidt. Dat heb ik altijd gedaan.”
Vanaf het vierde verhaal is ze nog ouder en vraagt ze zich hoofdschuddend af waar het naartoe gaat met de wereld, iets wat ze nooit gedacht had te zullen doen. Ze ergert zich aan slechte manieren, slecht taalgebruik en luidruchtigheid. Haar kinderen vragen haar om bij hen te komen wonen, opdat ze goede zorg kan krijgen. Zelf wil ze zich echter heel anders voorbereiden op haar naderende einde. Ze voelt zich verantwoordelijk voor mensen en dieren die een ongemakkelijke relatie hebben met de buitenwereld; die verwilderd zijn geraakt door gebrek aan zorg. Ze denkt veel na over de verhouding tussen mens en dier; in hoeverre een dier bewustzijn heeft (bijvoorbeeld van zijn naderende dood) en mensen zich als beesten kunnen gedragen. Het is geen liefde wat haar drijft, maar rechtvaardigheidsgevoel. Ze overweegt een glazen abattoir in de stad te laten plaatsen om mensen te confronteren met wat daar gebeurt. Ze merkt dat ze zichzelf aan het verliezen is en wil haar leven op orde brengen, nu mist en verwarring in haar hoofd rondwaren. Daarom stuurt ze haar zoon fragmenten van een essay.
Coetzee heeft vaker geschreven over mensen of dieren die niet in het systeem passen. Ook herkenbaar is het feit dat personages in zijn boeken meer verantwoordelijkheid voor de samenleving voelen naarmate ze ouder worden. Vermoedelijk loopt dit proces parallel met zijn eigen levensloop. De ernst en de integriteit waarmee hij dit doet, dwingen bewondering af en wie zelf te maken heeft met een ouder wiens levenseinde nadert, kan zowel de eigenwijsheid als de veranderingen in karakter en gedrag herkennen. Het maakt benieuwd naar zijn aankomende roman De dood van Jezus.
“In de wereld waarop ik hoop en waarvoor ik bid zal elke ziel tenminste een kans hebben. Er zullen geen ongeboren wezens meer voor de poort wachten, roepend om te worden binnengelaten. (…) We zullen niet langer de poort hoeven te versperren en te hoeven zeggen: “Sorry, jullie mogen er niet in, jullie zijn niet gewenst, jullie zijn met te veel.”
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Inge Deutekom
Gesponsord
Een diepgravend onderzoek naar de meest mysterieuze politieke moord van de 20e eeuw, die op de Amerikaanse president John F. Kennedy.
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
