Terug naar de geboortegrond

Jazztrompettist Lucas Lels heeft net ingecheckt op de luchthaven JFK, wanneer alle vluchten worden afgelast vanwege de uitbarsting van een vulkaan op IJsland. Zowel het optreden als de nacht die hij met een vrouw heeft doorgebracht, zijn hem tegengevallen. Op dat moment belt zijn tante met de mededeling dat oom Louis plotseling is overleden. Terwijl de mensen om hem heen afwisselend opstandig en landerig worden, voert hij telefoongesprekken met zijn tante die al haar rauwe verdriet over hem uitstort, ontmoet hij een Duitse vrouw met wie hij kortstondig een intens contact heeft, leest hij een boek waaruit de lezer regels gepresenteerd krijgt en blikt hij terug op zijn verleden:

“Hij stelt zich een leven voor op de luchthaven, voorgoed in een niemandsland (…), elke dag opgeslokt door het doorkomen van die dag, het hier en nu als eeuwig, onverschillig moment: nergens heen, niets hoeven, niets moeten. Heel even voelt hij die onverschilligheid, niet die van het-zal-wel-jong, maar een onthechte differentie die alles om je heen van belang heeft ontdaan en je tot moed dwingt de spoken die een heel leven om je heen fladderen niet langer te ontwijken”.

Geleidelijk aan krijgt de lezer inzicht in zijn psyche en de oorzaak van de fundamentele onzekerheid die vanaf dat moment de kop opsteekt. Hij is 46 jaar, afkomstig uit Limburg en samen met zijn oudere broer opgevoed door een autoritaire en schijnheilige grootvader, omdat zijn ouders al voordat hij was geboren bij een auto-ongeluk zijn omgekomen. Opa Sjraar hing de portretten van zijn ouders in huis, vertelde dat zij vanuit de hemel over hem waakten en alles zagen wat hij deed. Op zijn verjaardagen organiseerde opa een processie naar het graf. Beide zonen werden gedwongen om geneeskunde te studeren, omdat de dood van hun ouders volgens hem aan onkundige artsen te wijten is geweest.

Waar de oudere broer braaf deed wat opa wilde, begon Lucas zich steeds meer te verzetten en daarop hebben zijn oom Louis en een studievriend een belangrijke invloed gehad. Zijn passie lag bij de trompet, die opa voor de fanfare goed genoeg vond. Uiteindelijk is zijn opa overleden, heeft hij naam gemaakt als trompettist en afstand genomen van Limburg.

In deel II van Grond is hij terug en heeft hij een rustperiode ingelast om zijn tante te ondersteunen, die hem als een vervangende echtgenoot lijkt te beschouwen. Daar wordt hij ook geconfronteerd met de Limburgers die hem als een verloren zoon verwelkomen. Een journalist van het plaatselijk dagblad geeft hem de suggestie om de krantenartikelen over het ongeluk van zijn ouders op te zoeken. Daarbij ontdekt hij dat de feiten anders zijn dan zijn grootvader hem altijd had voorgehouden… Pas na deze ontdekking lijkt hij grond onder zijn voeten te hebben gevonden, kan hij zijn ervaringen omvormen tot een muzikale compositie en krijgt zijn spel vleugels.

Deze derde roman van Wil Boesten, die zelf ook afkomstig is uit Limburg en in de Randstad is gaan wonen, boeit vanaf het begin. De toestand op de luchthaven wordt treffend beschreven, er wordt spanning gewekt, geleidelijk informatie gegeven over het verleden, er is afwisseling tussen de beschrijvingen van ruimte, gedachten en dialogen. Opbouw en thematiek zijn vakkundig met elkaar verweven. De stijl is bij vlagen mooi, maar stoort door de overdaad aan beeldspraak en het onzorgvuldig gebruik van interpunctie. Boesten strooit kwistig met beelden, die soms bewondering wekken door de rake en originele waarneming, maar op andere momenten vervreemding of ergernis teweegbrengen: “Als hij overeind komt ziet ze het leed dat hem besprongen heeft.” “Dat hij door die voorstelling de angst ging voelen die hij zich alleen indacht.” De redactie lijkt niet consistent; in sommige hoofdstukken worden de zinnen niet begrensd door punten en worden de sprekerswisselingen in dialogen niet aangegeven, wat ten koste gaat van de leesbaarheid. Er is een spelfout blijven staan (p. 180) en onderaan p.186 staat "Jackies bloesje", terwijl het over Charlie / Charlotte gaat). Jammer dat zulke slordigheden deze interessante roman ontsieren.