Opbouwen, afbreken en weer opbouwen
‘In de klassieke Japanse architectuur worden de afmetingen van een huis mentaal opgerekt door ieder vertrek een naam te geven, ‘kamer van mist’ of ‘kamer van de zwaluwen’. De woorden roepen beelden op, ze brengen lucht in beweging in de geest, ruimte die je meeneemt de kamer in.’
Architect Luut vertrekt naar Japan om zentuinen en tempels te bezoeken, op zoek naar bezinning en nieuwe inspiratie. Hij is gefascineerd door de Ise Jingsu, die volgens traditie na twintig jaar wordt afgebroken en herbouwd. Het is een soort spirituele schoonmaak, die zich ook aan Luut zelf voltrekt. Zijn leven wordt vergeleken met een ruimte. Eerst was er grasland, toen kwam de stad waar hij mensen langs mooie huizen rondleidde, maar niet de bouwvallen liet zien. Hij heeft het gevoel dat hij gefaald heeft, omdat zijn huwelijk is mislukt en het zelfgebouwde nest is afgebrokkeld. Wanneer zijn dochter niet bij hem is, voelt hij zich ontheemd:
‘In Tessels universum draaien moeder- en vaderplaneet elk hun eigen baan en omloopsnelheid om haar heen. Waar alles in haar leven zich verdubbelde, huizen, bedden en reizen, werd het belangrijkste gehalveerd. Steeds ontbrak er een ouder.’
Het wolkenpaviljoen is een poëtische novelle over hechten en loslaten, de beslotenheid van een warm nestje en het verlangen naar de horizon, een betoverde en onttoverde wereld. Het is dun en bevat kleine hoofdstukken vol originele, beeldende observaties en filosofische overpeinzingen.
In eerste instantie doet het verhaal vaag en zweverig aan, hetgeen versterkt wordt door het afstandelijke vertelperspectief en de fragmentarische structuur. De zinnen zijn vaak niet begrensd door een punt, maar met komma’s verbonden. Naarmate je verder leest, wordt er een steeds sterkere samenhang zichtbaar tussen thema en motieven, compositie en stijl. Het beeld van de Japanse tempel lijkt op de nooit voltooide Sagrada Famiglia, een nomadenfamilie en een vogelnestje dat in het voorjaar wordt gemaakt met twijgjes waar lucht doorheen schemert en in het najaar wordt afgebroken, maar het jaar erop opnieuw wordt opgebouwd. Er zijn jazzmusici die almaar doorspelen:
‘Nooit zetten ze een punt, steeds weer een komma.’
Luuts vader was metselaar en hij is als kind vastgezet in een opeenstapeling van routines. Waar hij vandaan komt, werden kinderen ‘als een vers geplukte veldbloem te drogen gelegd tussen de bladzijden van de Bijbel.’ Passie werd met het paasvuur naar boven afgevoerd. Het landschap is onveranderlijk en zijn ouders zijn honkvast, misschien wel juist vanwege de overvloed aan ruimte boven en om hen heen, maar Luut dacht als kind dat zijn vader aan een wolkenpaviljoen bouwde en gaat met zijn dochter ’s nachts naar buiten om het maanlicht op te vangen.
Zoals de Japanse goden geen paleizen nodig hebben, omdat ze vergroeid zijn met de natuur en er losse stenen op speelse wijze op elkaar gelegd zijn zonder cement om de losse delen bij elkaar te houden, zo kan Luut ook een lucht doorlatend nestje bouwen.
Jannie Regnerus (1971), afkomstig uit Friesland, is christelijk opgevoed en heeft reizen gemaakt naar onder andere Mongolië en Japan. Ze is beeldend kunstenaar en was al bekend van Het lam (2013) en Het geluid van vallende sneeuw (2006), een reisboek over Japan waarvoor ze de Bob den Uylprijs heeft gewonnen. Met Het wolkenpaviljoen heeft ze een juweeltje aan haar oeuvre toegevoegd. Het is een subtiel pleidooi voor verstilling, bezieling en een open blik.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Inge Deutekom
Gesponsord
Een indringend verhaal op het scherp van de snede, vanuit de belevingswereld van de strafrechtadvocate die als slachtoffer moet strijden voor een eerlijke behandeling onder het recht waar ze altijd in heeft geloofd.
Hetzelfde boek lezen brengt mensen samen: je hebt direct iets om over te praten! Daarom lezen we in november met heel Nederland 'Joe Speedboot' van Tommy Wieringa. Je haalt het boek gratis op bij je bibliotheek.
'Bevreemdend, mysterieus en ongelofelijk. Esther Gerritsen maakt het onbereikbare perspectief herkenbaar.' – Jury Boekenbon Literatuurprijs 2024 over Gebied 19
Nieuwe, prachtige roman van dé literaire stem uit Ierland, Sally Rooney.
Dog Man is terug met een spannend nieuw avontuur! Een stinkdier zorgt voor een groot drama: Dog Man ruikt verschrikkelijk
Een radicaal eerlijk en aangrijpend onderzoek van een dochter die niet alleen de moeizame relatie met haar moeder probeert te begrijpen, maar ook de verstoorde relatie tot haar eigen lichaam.
Speurend naar eeuwenoude ruïnes en kastelen, objecten en kunstwerken, reisroutes en slagvelden slalomt Bart Van Loo door de Lage Landen.
Een nieuwe Baantjer is altijd een goed cadeau! Op een voorjaarsochtend wordt het lichaam van Ron Doomerik aangetroffen in zijn appartement aan de Amsterdamse Houtkade. Er steekt een mes in zijn rug.
Een magische reis naar Fantasia is een nieuwe versie van het avontuur Lang Leve Fantasia van Geronimo Stilton met extra veel avontuur en veel meer illustraties. Superdikke editie met 3D-beeld, geuren en vele andere extra's!
Een betoverend cadeauboek, met linnen omslag, poëtisch vertaald door Imme Dros.
De manga over een avontuurlijke eenhoorn voor 9+. Unico's liefde heeft Venus en haar handlanger Byron wakker gemaakt, die hen allebei willen vernietigen!
De uiterwaarden, de laatste Nederlandse wildernis. Een schitterend halfland van angst en hoop, ingeklemd tussen hoge dijken, waar alles permanent verandert en niets is wat het lijkt.
Meester Jesper gaat op schoolkamp met de kinderen uit groep 8. De directeur, mevrouw Azijnvijver, heeft één strenge eis: geen telefoons mee op kamp.
Meester Mark verzamelde de allerleukte taalfoutjes en kinderlogica over feesten en feestjes: van verjaardag tot kerst, en van sint tot de geboorte van een baby.
Op zoek naar avontuur en de waarheid over haar moeder, wordt Cato meegesleurd op een gevaarlijke reis door tijd en herinneringen - Gouden Griffel-winnaar in een luxe uitgave!
Een zeer vooraanstaand forensisch antropoloog claimt dat in het kunstwerk gebruik is gemaakt van een menselijk bot.
Diep verscholen in de Appalachen ligt de McAlpine Lodge, waar Will en Sara hun huwelijksreis doorbrengen. Het resort is een afgelegen paradijs op aarde, behalve dan dat iedereen er liegt.
Het langverwachte vervolg op Koninkrijk. Een thriller over verloren zielen, familiebanden en dodelijke loyaliteit.
Vergeet wat je weet over het continent Afrika. Zeinab Badawi duikt in het verleden van haar geboortecontinent, de geboorteplek van de mensheid.
Waar we onze kinderen in de fysieke wereld steeds meer overbeschermen, laten we hen in de digitale wereld vogelvrij – met desastreuze gevolgen voor hun mentale welzijn.
In dit derde deel van 'De memoires van Abel Sikkink' zien we Parijs en het grillige Europa van de tweede helft van de negentiende eeuw.
De ineenstorting van welvaartsstaten, supercyclonen, megadroogtes, extreemrechts extremisme, ongebreidelde virussen, energietekorten, cyberaanvallen: de mensheid beweegt zich richting een tijdperk van permanente crisis.
Dit boek wijst de weg naar een energieker leven. Je wakkert het vuur in je leven weer aan!
